"ПОЛЬСКІЯ" СПРАВЫ ВА ЎЛОННІ БЕЛАРУСКАЙ ДЗЯРЖАВЫ. Частка 7

Травень 1, 2011  

Хацелася б яшчэ спыніцца на Бічэль-Загнетавай. Спачатку яна вельмі добра ставілася да мяне, а потым я заўважыў, што стала ставіцца варожа. Гэта, відаць, пасьля таго, як я стаў выступаць, што ў нас праводзіцца паланізацыя, выступаць супраць уніі, якая робіцца для паланізацыі.

Быў я ў ксяндза Жыліса (быў у Індуры такі літовец, добры чалавек) і пытаюся ў яго:

- Скажыце, калі ласка, як Вы разумееце унію?

- Я разумею - саюз: дзьвюх дзяржаў, дзьвюх галінаў рэлігіі.

- Дык калі будзе унія, дык у нас ня будзе каталікоў і праваслаўных, будуць усе ўніятамі?

- Не, толькі праваслаўныя стануць уніятамі, а каталікі застануцца...

- То якая ж гэта унія? Які ж гэта саюз? Як "саюз" Беларусі і Расеі: Расея будзе, а Беларусі ня будзе. Гэта - не саюз, а анэксія.

Гэта я казаў і Надсану, казаў і Луцкевічу - яны сталі ставіцца да мяне дрэнна. Казаў і Дануце Бічэль-Загнетавай - і, відаць, за гэта яна ўзьелася на мяне. Я ўбачыў, што гродзенскія хлопцы-каталікі пачалі горш ставіцца да мяне, праваслаўныя - не. Значыць, яна праводзіла сваю чорную справу... Я не магу зразумець, што можна дрэннае пра мяне сказаць? Можа, толькі тое, што не хачу апалячваньня і русіфікацыі...

АА: Гэтага мы ня толькі ня хочам, мы з гэтым будзем змагацца - як з Расейскай імперыяй, так і з Польскай імперыяй. На нашым сайце (nashaziamlia.org) ёсьць вялікі матэрыял пра так званую "Карту паляка", там пункт гледжаньня нашай рэдакцыі. Калі польскае кіраўніцтва ўвяло гэту "Карту", дык Лукашэнка спачатку павыступаў троху: як гэта так, у яго вотчыне палякі робяць сваю справу, ігнаруючы яго. Але потым хутка супакоіўся, бо аргументаў у яго няма: палякі робяць этнацыд на Беласточчыне, а ён робіць этнацыд ва ўсёй Беларусі. І, калі б ён толькі пачаў бараніць беларусаў, палякі сказалі б: "Дык ты ж іх сам вынішчаеш".

НН: Саветы пасьля вайны фактычна радыкальна вырашылі пытаньне з палякамі: каго не пазабівалі, таго выслалі назад у Польшчу. Праўда, занадта шмат і беларусаў разам зь імі. Але саветы ўпершыню на нашай тэрыторыі пазбавілі Польшчу эліты. А цяпер, з 1990-х гадоў пачынаючы, палякі мэтанакіравана рыхтуюць тут сваю эліту - новую. І як яны робяць. "Маці школьная" праводзіць тэставаньне на веданьне польскай мовы. Тутэйшы чалавек ведае польскую мову - і яго залічваюць у польскую ВНУ. І ўсё. Бясплатна ён там навучаецца пяць гадоў. Мэта толькі адна: чалавек падпісвае паперу, што пасьля гэтых пяці гадоў вернецца ў Беларусь. Яны вяртаюцца чысьцюткімі,  ужо проста стэрыльнымі палякамі. І яны "юж таке сон поляцы", што лепш за саміх палякаў.

АА: Цяпер выязджае ў Польшчу моладзь па праграме Каліноўскага (пад эгідай Мілінкевіча, Кулей). Я ведаю такія выпадкі, што чалавек - беларус, цьвёрда лічыць сябе беларусам, але каталік. І вось ён вучыцца, яго заўважаюць як таленавітага маладога чалавека. І потым яму раяць: "Ты каталік - ты паляк, перапішыся на паляка - мы табе тут усе магчымасьці адкрыем", - потым другі, трэці раз раяць... Некаторыя кажуць: "Даходзіць да таго, што штодзённа прапануюць узяць "Карту паляка", перапісацца на паляка". То бок адкрыта палякі гэта робяць і асабліва ў дачыненьні да таленавітай моладзі. І гэтыя маладзёны пачынаюць успрымаць, што перапісваньне з беларуса на паляка адкрывае перад імі перспектывы: рэсурсы, ЕЗ, "цывілізаванасьць" і гэтак далей.

І сапраўды дапамогуць яму.

НН: Абавязкова дапамогуць, яшчэ як! Ён будзе для нас страчаны і яшчэ будзе чорную справу рабіць, нібы янычар... А зараз у іх ёсьць такія праграмы навучаньня: аднагадавая і, здаецца, двухгадавая. Праграма такая: чалавек бярэ нейкую тэму дасьледаваньня, едзе ў якую-небудзь польскую ВНУ, яму даюць вельмі добрага прафесара, усе ўмовы ствараюць, плацяць вялікія грошы. Чалавек павінен хадзіць на заняткі, вучыцца і ў выніку дасьледваньня напісаць навуковую працу. Працу абараняе - і ўсё. Але пры гэтым яны бяруць знакавых асоб з беларускага руху, напрыклад, тых, каторыя вельмі персьпектыўныя і - самае галоўнае - тых, якія ўзначальваюць нейкія сістэмы, асабліва распаўсюды інфармацыі. Напрыклад, Булгакаў там на стыпендыі год ці два пабыў, тры ці чатыры чалавекі з "Нашай Нівы". І цяпер у "НН" першыя эксьперты - гэта Анджэй Пісальнік і Анжаліка Борыс.

АА: Яны ж польскія імперыялісты. І гэта называецца "беларуская газета"?

НН: "Белсат" - таксама. Гэта ўсё створана палякамі. Само сабой, там ёсьць некаторыя рэчы, карысныя для нас. Напрыклад, паэты, пісьменьнікі маюць магчымасьць зарабіць, гэта іх падтрымлівае, яны ўсе ж такі беларускую справу робяць. Але публіцыстычныя, культурніцкія праграмы робяцца з адным ухілам - прапольскім. І гэта відаць проста няўзброеным вокам.

АА: Анджэя Пісальніка мы ведаем. Гэта гродзенскі журналіст, які заявіў, што кожны беларус, які лічыць, што "Карта паляка" нясе ў сабе пагрозу - мудак. Мы ў рэдакцыі падумалі: "Ах, так! Дык будзем называць цяпер "Карта мудака!" І патлумачылі, каб людзі не хваляваліся, што тут мы нікога не абразілі, а проста адказалі адэкватна...

Мама і тата ведалі савецкую ўладу. І, калі яна прыйшла ў 1939 годзе,   цешыліся з таго , што ня будзе палякаў, але баяліся бальшавікоў. А сястра танцавала. І я радаваўся: "Божа ты мой, гэта ўжо ня будуць нас апалячваць! Ня будуць усяго пазбаўляць".

Была ў нас крама толькі таму, што бабуля пісалася палячкай. А яна ніякая не палячка. Нават прыдумалі такую версію, што яе муж загінуў, баронячы Польшчу. А на самой справе ён памёр, калі ехалі зь бежанства. І пакуль бабуля жыла, то мы маглі мець краму. А калі яна памерла - то ўжо не. Беларусам не давалі...

Гэта страшна. Ні на працу нідзе не ўладкавацца: ні настаўнікам, ні чыноўнікам - усіх беларусаў пад корань...

АА:  Дакладна зараз у Беласточчыне так - тая самая ганебная імперская тэхналогія.

Так - пішыся палякам. Праваслаўны паляк - і усё.

АА:  Потым у школе: "Хто ты естэсь?" - "Поляк малы."

Так. Страшныя рэчы. Ведаеце, апалячваньне ідзе і цяпер. І гэтая сволач аддасьць ім яшчэ палову Гродзеншчыны. А як улады злучаць нас з Расеяй, дык Пуцін аддасьць і Брэстчыну, і Гродзеншчыну, каб палякі далі Расеі калідор да Калінінграда.

Чужога не шкада.

НН: Яны дзялілі нас усё жыцьцё. І зараз працягваюць. Дарэчы, план падзелу Беларусі існаваў даўным-даўно: тыя землі, дзе пераважае каталіцкае насельніцтва, яны хацелі б "выкінуць", а на захаваных землях праваслаўнае насельніцтва лягчэй асіміляваць у Расію. Каталіцкае насельніцтва хоць нейкае структурнае. Каталіцкая царква беларускую справу ня робіць, але ж робіць польскую. Каталікі сябе проста іншымі адчуваюць.

У 1950-х гадах я многага не разумеў яшчэ. Можа, пайшоў бы ў любую "банду" супраць бальшавікоў (ці была б яна нямецкая, ці французская, ці польская) - так яны мне дапякалі моцна. Добра, што ня склалася. А потым разабраўся... Вядома, тое, што я беларус - я разабраўся даўно, але тады мне хацелася змагацца супраць ворагаў, ня важна, пад чыімі сьцягамі. Так сама, як зь Сібіры беларусы ехалі ў польскую армію Андэрса, каб толькі як ратавацца.

Маёй жонкі дзядзька быў вывезены ў Сібір у 1940 годзе, тады трапіў у армію Андэрса. Калі ўжо прыехаў дахаты, пабыў троху і яго арыштавалі і вывезьлі разам зь яго сям'ёй і сям'ёй брата. Там ён ізноў запісаўся палякам і зь сястрою яны выехалі ў Польшчу. Дык кажа (гэта было, калі ваяваў у арміі Андэрса): "Мы размаўляем у хаце шэптам, бо як пачуюць, што мы па-беларуску размаўляем - заб'юць. А як выйдзем на двор - толькі па-польску". Кажа: "Божа ты мой, я аддаў бы поўжыцьця, каб толькі вырабіцца адтуль. Але сюды прыедзь - ізноў арыштуюць". Няма куды падзецца...

Машко - старшыня абласнога Савету дэпутатаў - мне кажа: "Заехаў у Польшчу. Сядзімо, выпіваем, сьпяваем беларускія песьні, размаўляем па-беларуску. Выйшлі на вуліцу - усе па-польску загаварылі. Я пытаюся: "Хлопцы, а чаму гэта вы?". Кажуць: "Пачуюць, што па-беларуску размаўляем - заб'юць".

Суседка (дачка дзяка, праваслаўная) выйшла замуж за Дыкаловіча (меў, мусіць, гектараў семдзесят зямлі). Прыязджае сюды з сынам ужо з Польшчы, сын зранку становіцца на калені і чытае малітву па-польску.

Мама кажа:

- Оля, а чаму ён па-польску моліцца?

Тая гаворыць:

- Ціха, я Вам потым раскажу.

Калі дзіця некуды пайшло, яна кажа:

- Мы ня кажам яму, што мы беларусы, мы кажам, што мы палякі, і ходзім у касьцёл.

- Чаму?

- Забіваюць. Як хто беларусам пішацца і па-беларуску размаўляе - забіваюць...

АА: Гэта ў якім годзе было?

Прыкладна ў 1971-м. Можа, тады ўжо і не забівалі, але людзі працягвалі баяцца і прывыклі, што нельга паказваць сябе беларусам.

НН: У Гайнаўцы беларусы сёньня таксама баяцца размаўляць на вуліцы па-беларуску.

СТАЎЛЕНЬНЕ ДА ЛУКАШЭНКІ, АПАЗІЦЫІ, "ЗАХАДУ"

АА: Алесь Мікалаевіч, з большага мінуўшчына за нашымі плячыма, давайце наш час абмяркуем. Як Вы ставіцеся да сёньняшняй улады лукашэнкаўскай?

Як можна ставіцца да здраднікаў. Гэта ж здраднікі прадаюць свой народ, гандлююць ім. І яны могуць гандляваць зь кім хочаце: могуць з Расеяй, могуць з Польшчай, могуць з Захадам, могуць зь Іранам. Ім жа ўсё роўна, каму прадаваць, абы ўлада была.

Вось так я стаўлюся.

АА: А як Вы думаеце, улады цяперашнія і ўлады савецкія, бальшавіцкія чым-небудзь адрозьніваюцца па ступені свайго злачыннага ўзьдзеяньня на наш народ?

Там, можа, гэта хітрэй рабілася, цяпер - нахабней.

АА: Скажыце, а якое Ваша стаўленьне да сёньняшняй апазіцыі: ёсьць так званая "аб'яднаная апазіцыя", трошкі побач стаіць Мілінкевіч, трошкі з другога боку - Пазьняк. Ваша меркаваньне?

Усюды ў апазіцыі на 90% кіруюць палякі.

АА: Гэта па Гродзеншчыне ці па Беларусі ў цэлым?

Па Беларусі.

АА: Я лічу, што больш сіяністы: Саньнікаў, Міхалевіч, часткова той жа Мілінкевіч. У сіянюг больш грошай.

І ў палякаў грошы ёсьць...

АА: Палякі нібыта сказалі "Захаду", што яны ведаюць сітуацыю ў Беларусі, і будуць разьмяркоўваць грошы, прызначаныя на барацьбу за дэмакратыю.

І робяць тут Польшчу за гэтыя грошы...

Тут неяк арганізавалі паездку студэнтаў Гродзенскага ўніверсітэта ў Польшчу, і трапіла мая ўнучка. Там, мусіць, тыдняў два была, прыехала. Пытаю:

- Як?

- Я ў захапленьні! Там так добра ўсё. Там так за беларусаў. Там беларускія школы. Там машыны новыя. Там усё танна, а зарплаты вялікія.

Пытаю:

- А скуль ты пазнала, што машыны новыя?

- Так яны чыстыя ўсе.

- Вядома, як у нас машыны ў Гродна прыходзяць заляпаныя, а там па Варшаве езьдзяць па чыстых вуліцах, дык яны і чыстыя. А якія машыны, можа, старэйшыя за нашы. Ну, а тое, што ім больш плацяць, дык і яны больш плацяць: там кватэра, напрыклад, вельмі дорага.

Вядома, яны лепш жывуць, чым у нас. Адным словам, яна ў захапленьні. Дык не яна ж адна - усе так. Так палякі купляюць. Яны ім стварылі рай на зямлі - гэтым дзецям.

АА: Далёкая крэўная маёй жонкі працуе ў Польшчы лекарам высокай кваліфікацыі, дык яна з цяжкасьцю зводзіць канцы з канцамі. Так што ніякага раю там няма, усё гэта няпраўда...

Значыць, на конт апазіцыі Вы лічыце, што існуе вельмі моцны польскі ўплыў?

Вядома.

АА: А пра Мілінкевіча, пра Казуліна нічога не жадаеце сказаць? Пра Шушкевіча? Пра Пазьняка?

Пазьняк - паланізатар. Як я выступіў на зьездзе Таварыства беларускай мовы і сказаў пра паланізацыю, то ён мне рукі не падаў...

Усё ясна: паланізацыі не чапай, яны будуць паланізаваць, а ты маўчы.

Што да Мілінкевіча, я зь ім некалькі разоў спрачаўся. Заходзіш у "Ратушу" - там усё па-руску або па-польску. Кажу:

- Чаму ў вас няма беларускай мовы?

- А-а, трэба будзе. Я ўжо гаварыў зь імі.

І так кожны раз. Не патрэбная яму беларуская мова.

А Казулін і не прыкідваецца беларусам. Гэтакі ж самы будзе, як і гэты прэзідэнт. Яшчэ, можа, і горшы.

Што да Шушкевіча, дык нашы вучаніцы пісалі да яго лісты, я сьпецыяльна даваў каталічкам...

АА: Вы казалі, што бацька яго адказваў на падобныя лісты і добра ставіўся да музея.

Так, бацька яго адказваў і пісаў так, што "мы таксама каталікі, але ж мы беларусы, мы размаўляем па-беларуску, сьпяваем беларускія песьні і мы лічым сябе беларусамі".

А ў цэлым, я вельмі дзіўлюся з нашага народу. Выбіралі першых прэзідэнтаў: Кебіч - паляк, Шушкевіч - паляк, Пазьняк - паляк, Лукашэнка па маці - беларус, а хто бацька - ня ведаем. Ні аднаго беларуса...

АА: Гэта ня дзіўна. Нядаўна былі выбары ў палатку. Ад апазіцыі па Гродне - адзін габрэй, адзін - паляк, адзін - маскаль. Беларуса - ні аднаго.

НН: У Гродне дзіцячыя садкі: усе расейскамоўныя, тры групы - польскія афіцыйна, адна, нядзельная - летувіская. А беларускую ўлады і адну ня хочуць адкрыць, ужо два гады выбіваем. І школы - таксама няма.

Нас паставілі ў такія ўмовы, што мы нічога ня можам зрабіць.

АА: Справа вось у чым. У нас не хапае аднаго інстынкта - інстынкта да самаарганізацыі. Беларусы павінны зразумець, што яны беларусы, што яны гаспадары на сваёй зямлі і што адзіны спосаб іх ратаваньня - гэта самаарганізацыя: аб'яднацца ўсім разам на глебе агульных каштоўнасьцяў. Арганізавацца - гэта найперш значыць лепшых, найбольш разумных і сумленных беларусаў, падняць вышэй.

Каго вы можаце назваць у Гродне, хто б змагаўся за беларусаў, супраць паланізацыі? Мусіць, цяжка назваць. Я паглядзеў, Пяткевіч ідзе на паваду ў палякаў поўным чынам. Ня ведаю, як Сьцяцко. Пэўна, таксама, бо яго выбіралі ва ўсе гэтыя органы, а выбіраюць яны тых, хто зь імі згаджаецца. Хто не згаджаецца - не бяруць. Мне ўжо і запрашэньняў не прысылаюць...

АА: Ужо пару гадоў, як радыё "Свабода" перастала браць у мяне інтэрвю. Бо я супраць лібералізму, які на справе прыкрывае новую форму імперыялізму - фінансавы імперыялізм. Я асуджаю дзеяньні польскіх імпер-шавіністаў. "Свабода" падпарадкаваная ім напэўна. Асобныя журналісты ёсьць сьмелыя. Вось там была Вольга Караткевіч, цяпер зьнікла кудысьці. Але нават на радыё "Свабода" цяжка знайсьці журналіста, які гатовы быў бы стопрацэнтова чымсьці ахвяраваць. Відаць, у іх ёсьць добрыя заробкі, ёсьць шмат што страціць. А пачынаць трэба з нуля, з аскетычнага існаваньня, каб змагацца за правы свайго народу. Духу не хапае ў пераважнай большасьці людзей. Нават у тых, якія прыхільнікі нашай беларускай справы і гатовыя штосьці рабіць.

Прыехаў сюды калісьці Даньчык (гл. фота). Прывёз мне кампутар у падарунак і кажа Скоблу:

- Ты, Міхась, арганізуй зь дзесяць перадач з Алесем Мікалаевічам.

- Добра.

Скобла арганізаваў.

Мне адзін карэспандэнт кажа:

- Алесь Мікалаевіч, майце на ўвазе, што за кожную перадачу Вам павінны выплачваць па трыста даляраў.

Як я выступаў, дык даляраў пяцьдзесят даваў Скобла.

Я думаю - грошы патэбныя. Тут і кажу яму:

- Ведаеце, як будзеце атрымліваць гэтую маю плату, то пакіньце сабе нешта, бо казаў такі і такі, што трыста даляраў выплачваюць за перадачу.

- Ну-у, менш, як трыста.

Прайшло дзевяць перадач - прывозіць роўна тысячу даляраў...

АА: Алесь Мікалаевіч, як Вы лічыце, ці можна ад Захаду чакаць дапамогі?

Не. Захаду патрэбная магутная Польшча, мы Захаду не патрэбныя.

АА: А чаму не патрэбныя. Здавалася б, яшчэ за Польшчай краіна адна - дэмакратычная, нацыянальная...?

Мы гэтым 600-гадовым прыгнётам так аслаблены, што няма на нас спадзяваньня. Мы ня маем беларускай царквы. У нас руская царква і польскі касьцёл...

АА: Але колькі б прыгнёту не было, ён, па-першае, закончыцца, а па-другое, колькі б і што ні пачынаць - заўсёды пачынаецца з малога. Калі б 15 гадоў таму пачалі будаваць дэмакратычную дзяржаву - гэта б ужо 15 гадоў за плячыма было б.

Дык "Захад" разьлічвае, што Польшча адарве кавалак, Расея адарве астатняе - і гэта нармальна будзе?

Так. Яны гатовы Польшчы ўсю Беларусь аддаць, каб Польшча была магутная.

А.А. Значыць, Вы лічыце, што на "Захад" нельга разьлічваць.

Нельга.

БУДУЧЫНЯ, ВЫЙСЬЦЕ

АА: І, на мой погляд, найважнае пытаньне: Якое Вам бачыцца выйсьце? Што трэба рабіць беларусам - маладым, разумным высакародным беларусам, і ня толькі маладым, якія хочуць нешта зрабіць, каб нашу справу агульную зрушыць?

"Нас мала, але мы ёсьць!" - так кажа Рычард Казлоўскі з Баранавічаў, які таксама супраць паланізацыі выступае.

АА: Дык як у такой абстаноўцы змагацца? Калі б Вы былі палітыкам і мелі ўплыў на нейкія палітычныя рашэньні, грамадска-палітычныя праграмы, што б Вы запрапанавалі?

Я б арганізоўваў партыю, у якой не было бы каталікоў. Бо на каталікоў вельмі ўплываюць ксяндзы, іх паланізуюць... Я б арганізаваў у Беларусі нават кальвінісцкую, лютэранскую або яшчэ якую царкву, каб на яе не ўплывалі ні палякі, ні рускія...

АА: А можа, усё ж такі такую партыю, дзе былі б беларусы, бо я ведаю беларусаў-каталікоў, якія зацятыя беларусы, здольныя патрабаваць, каб у касьцёле гучала беларуская мова...

Калі могуць два праваслаўных беларусы паручыцца за каталіка - у тым выпадку можна яго прыняць.

АА: Вось Вы бачыце, што нейкая павінна арганізоўвацца сіла, якая ўсё ж такі павінна грунтавацца на тых людзях, якія беларускія карані маюць і якія перакананыя ў тым, што яны беларусы, пераважна праваслаўныя

Так.

АА: Дарэчы, што да праваслаўя, то ў нас зараз ідзе змаганьне за Беларускую Аўтакефалію Праваслаўную.

Даўно трэба. А іначай царква - гэта русіфікацыя, як касьцёл - паланізацыя.

АА: Алесь Мікалаевіч, самае цікавае, што мы незалежна прыйшлі да аднолькавых высноваў. Наш сайт працуе ўжо больш за тры гады і мы запрапанавалі хаця б тым людзям, хто ведае наш сайт і хоча арганізавацца, пачаць нешта рабіць, далучацца да Руху, які мы запрапанавалі назваць Беларускі Дэмакратычны Рух. Такія людзі павінны адпавядаць двум крытэрам: першы - аб'ектыўна быць і цьвёрда лічыць сябе беларусам, другі - мець жаданьне далучыцца да арганізацыі, якая будзе адстойваць аб'ектыўныя інтарэсы беларускага народу. Вось два асноўныя крытэры. Усе іншыя размовы накшталт: "усіх будзем браць, а потым разьбярэмся, галоўнае, каб рух быў шырокі" - мы адкідаем.   Наш жыцьцёвы досьвед паказвае, што за беларускую дэмакратыю (а беларускую дэмакратыю мы разумеем як аб'ектыўныя інтарэсы беларускага народу на яго этнічнай тэрыторыі, якія зьдзяйсьняюцца з дапамогай яго беларускай дзяржавы) мы зможам будаваць толькі, калі будзе нейкая магутная грамадска-палітычная сіла, якая будзе строга прытрымлівацца вышэйназваных прынцыпаў. Іначай будуць унутраныя супярэчнасьці, свары вакол нейкіх пытаньняў, розныя ўплывы.

Алесь Мікалаевіч, скажыце, а каго Вы лічыце чалавекам прыблізна Вашага жыцьцёвага фармату, у якога нам варта было б узяць аналагічнае інтэрвю яго жыцьця? Каб усё гэта максімальна засталося ў гісторыі, стала ўрокам, прыкладам, каб маладыя людзі хутчэй дасьпявалі да разуменьня сітуацыі.

Шмат сяброў было ў мяне, але многія спужаліся. Хоць яны і беларусы, і лічаць сябе беларусамі, але стараюцца гэтага не паказваць вельмі...

АА: Але такія ўжо не падыходзяць.

Не падыходзяць.

АА: Нас цікавяць такія ж упартыя, як Вы, якія за жыцьцё шмат зрабілі і тое, што яны беларусы, ніколі не хавалі.

Ёсьць у мяне такі стрыечны брат - сын роднай сястры майго бацькі - Зубко Іван. Гэта вельмі таленавіты хлопец. На XXI-м З'ездзе Хрушчоў у сваім дакладзе спамінаў яго прозьвішча. Ён быў заатэхнікам у нашай Сьвіслачы і вельмі вялікіх дасягненьняў дамогся. Дык гэты хлопец ужо пры савецкай уладзе арганізоўваў сустрэчы сваіх калектываў (ён быў дырэктарам саўгаса імя Леніна ў Бабруйску; у саўгасе дзьве фабрыкі - джэмавая і крахмальная) зь беларускімі пісьменьнікамі. Гэта ў той час небясьпечна было. Так ён мне кажа: "Саша, дзякуй табе вялікі! Я ж мог застацца такім самым тумаком, як і быў. А я зразумеў, што я - беларус". Ён зараз ужо стары, таксама, можа, якіх год семдзесят шэсьць мае.

АА: Гэта выдатна, у гэтага чалавека ёсьць сьмеласьць, пазіцыя. Але пажадана, каб яшчэ дасягненьні былі. Вось у Вас музей, у Вас вучні, у Вас дзейнасьць такая і пазіцыя такая, што Вы ўзор для многіх...

Беларусам застаецца праз усё жыцьцё Радзім Гарэцкі. Варта запісаць яго ўспаміны, высновы.

Чаму жыды жывуць ня толькі сярод нас - беларусаў, але і сярод драпежных нацыяў, і застаюцца сабою?

Іхняя рэлігія не праваслаўная і не каталіцкая. Яны маюць сваю юдэйскую рэлігію, якая бароніць інтарэсы жыдоў, выхоўвае іх у духу бязьмежнага шавінізму і юдэйскага патрыятызму.

Наша ж трагедыя ў тым, што мы маем рэлігіі прыгнятальнікаў і яны імкнуцца нас русіфікаваць або паланізаваць. Нам трэба сваю рэлігію, якая не падпарадкоўвалася б ні РПЦ, ні Ватыкану або Варшаве.

У гэтым наш паратунак.

Амаль сем стагоддзяў палякі і маскалі нішчаць самых разумных, самых мужных, самых патрыятычных беларусаў. Выжываюць толькі асьцярожныя. У выніку складаецца нацыя асьцярожных людзей...

АА, НН: Алесь Мікалаевіч, вялікі Вам дзякуй і за гэтае інтэрвю, і за ўсё Вашае жыцьцё...

P.S.

Пасьля таго, як мы выставілі інтэрвю з Алесем Белакозам на нашым сайце, у яго ж узялі інтэрвю і "белсатаўцы".

Першую частку гэтага інтэрвю можна паглядзець тут: http://belsat.eu/be/nasze_programy/episode/m,1620,alies-bielakoz.html

Другую частку тут: http://belsat.eu/be/nasze_programy/episode/m,1640,alies-bielakoz-ch2-pra-larysu-gieniiush-zosku-vieras-maksima-baghdanovicha.html

http://nashaziamlia.org/2011/04/30/4218/