БАРСУЧОК, Вільня 30 чэрвеня 2010 г.

На працягу апошняга часу ў Таварыстве беларускай культуры ў Літве адбыліся дзьве цікавыя імпрэзы: адна з іх прысьвечана прэзэнтацыі кнігі Алеся Адамковіча " Беларусы ў Літве : учора і сёньня". Аўтар гэтай кнігі доўга працаваў з архіўнымі дакументамі . У ёй зьмешчаны прозьвішчы беларусаў ня толькі 20-30 гадоў, але і беларусаў нашага часу, якія жывуць і працуюць тут у Вільні. У горадзе,... " у якім утульна розным народам, мовам і культурам". Аўтар правёў вялікую працу. Ён расшыфраваў і апрацаваў забытыя часам дакументы, сыстэматызаваў іх. І ў такім выглядзе данёс да нас голас Беларуса мінулага стагоддзя. Вядома, што падчас працы над выданьнем узьнікалі складанасьці, бо ў архівах пры перадачы імён, назваў устаноў, населеных пунктаў сустракаліся розныя варыянты іх напісаньня. Тым хто будзе чытаць гэтую кнігу пажадаем атрымаць асалоду ад чытаньня і спасьціжэньня Беларускага Космасу ў Вечным Горадзе.

Выступае Галіна Сіўчык

На гэтай жа імпрэзе старшыня ТБК Хведар Нюнька распавёў прысутным пра падарожжа групы сяброў ТБК на Беласточчыну. Нашу групу з сямі чалавек запрасілі польскія беларусы. Падарожжа было надзвычай цікавым і пакінула незабыўныя ўспаміны ўсім удзельнікам. Мы былі цудоўна прыняты нашымі сябрамі і аднадумцамі з Беласточчыны. Дзякуючы ім мы мелі магчымасьць паглядзець цікавыя краявіды і прыгажосьць драўлянай архітэктуры гэтага краю, які мае багатую гісторыю. Землі Беласточчыны на працягу стагоддзяў былі месцам узаемапраніканьня розных культур. У сваім выступе Хведар Нюнька зазначыў, што беларусы Беласточчыны атрымліваюць досыць значную матэрыяльную дапамогу ад Польскага ўраду ( радыё " Рацыя", тыднёвік-газета "Ніва", перадача беларусам Супрасьльскага манастыра, сродкі на культуру). Мы ж, нажаль, зазначыў ён нічога падобнага ў незалежнай Літве не маем.

Прысутныя напрыканцы імпрэзы мелі магчымасьць паглядзець дакументальную стужку "Дзень -Ч" пра беларуакага грамадзкага дзеяча , былога мэра г. Маладэчна Генадзя Карпенку.

Распавядае рэжысёр Вольга Мікалайчык

У чэрвені ў ТБК завіталі госьці з Менску - сп-ня Галіна Сіўчык і ўжо вядомая нам дакументалістка рэжысёр Вольга Мікалайчык. Яны прывезьлі новы фільм "Лаботомія", прэмьера якога адбылася ў нашым таварыстве. Над фільмам працаваў вядомы рэжысёр - дакументаліст Юры Хашчэвацкі. Калі творчая група стварыла гэты фільм, то ўлады нават спрабавалі іх прасьледаваць. Праца над фільмам адбывалася ў самой Грузіі. Фільм вельмі цяжкі . Аўтары паказалі факты з падзеяў апошняй вайны паміж Грузіяй і Расеяй. Паглядзеўшы гэты фільм мы ўбачылі супярэчнасьць паміж тым што адбывалося насамрэч у Грузіі і як гэта перадавалі Расейскія сродкі масавай інфармацыі: навіны ня мелі нічога агульнага з рэчаіснасьцю. Узгадваючы падзеі дваццацігадовай даўнасьці ў Літве было тое ж самае.

Хто разбураў грузінскія гарады ? Па тэлевізары казалі, што гэта зрабілі самі грузіны. Пісьменьніца і журналістка Юлія Латыніна ў фільме зазначыла, што не было фактаў, каб грузін намерана забіў асеціна.

Уся непраўдзівая інфармацыя гэта вынік антыгрузінскай істэрыі.

Былы амбасадар Альфонс Аўгуліс

Дзевяностатрох хвілінны фільм створаны аўтарамі на фактычным матэрыяле. Калі б яны не прысутнічалі там падчас падзей, то магчыма і узьніклі б сумненьні. У фільме багата эмоцыяў, ён вельмі канцэнтраваны. Рэжысёр зрабіў твор, а гледачам рабіць высновы.

Старшыня таварыства распавёў аб адным з некалькіх знакамітых родаў . У прыватнасьці пра род Іваноўскіх. Род іх сягае даўніх часоў - ХУІ стагоддзя. У бацькі Леанарда Іваноўскага было пяцёра дзяцей. Адзін з іх Юрка уваходзіў у сенат Польшчы, быў міністрам польскага ураду, і лічыў сябе палякам. Тадэвуш Іваноўскі (Тадас Іванаўскас) быў дырэктарам інстытута біялогіі АН Літвы, заснавальнікам заалагічнага саду ў Коўні. Асабіста сам дастаўляў экспанаты туды з усяго сьвету. Сп. Хведару пашчасьціла, што гэты чалавек у свой час быў яго выкладчыкам у сельскагаспадарчай акадэміі ў Коўні. Трэба зазначыць, што выкладаў ён цікава і захапляюча, а веды яго былі дасканалыя.Ён лічыў сябе літоўцам.

Вацлаў Іваноўскі меў магчымасьць здабыць навуку ў Пецербурзе. Дзе і выкладаў пазьней у навучальных установах, быў заснавальнікам выдавецтва "Загляне сонца і ў наша аконца"ў Пуцербурзе.

Від на залю Таварычтва беларускай культуры ў Літве

У 1917 годзе быў удзельнікам Усебеларускага Кангрэсу ў Менску. Прымаў актыўны ўдзел у рабоце Рады БНР, быў прызначаны міністрам асьветы. Пасьля падзелу Беларусі на ўсходнюю і заходнюю ён зьехаў у Варшаву, дзе прабыў да 1939 года. З пачаткам вайны вярнуўся ў Вільню і выкладаў ва ўніверсітэце С.Баторага.

Падчас вайны прымаў актыўны ўдзел у Беларускім Нацыянальным Камітэце . Заўсёды стаяў на абароне інтарэсаў беларусаў. Аўтарытэт яго быў вельмі высокі. У 1942 годзе быў прызначаны бурмістрам г. Менска. З яго дапамогай у Беларусі было створана звыш 1000 беларускіх школаў.

Нажаль, лёс яго трагічна абарваўся. У 1943 годзе ён быў забіты.

Галіна Сіўчык распавяла , што сёньня ў Беларусі ёсьць палітзьняволеныя і аб цяжкім становішчы ў беларускіх турмах.

Былы амбасадар Літвы ў Беларусі Альфонс Аўгуліс распавёў пра сваю дзейнасьць тады і цяпер.