Алег ГАЕЎСКІ, пенсіянер

Па “новым” законе аб выбарах камісія мусіла вечарам кожнага дня вывешваць ПРАТАКОЛ, дзе за подпісам старшыні выбарчай камісіі (тут ім быў намеснік дырэктара па ідэалогіі НВА Цэнтр Касціневіч Анатоль Уладзіміравіч – 53 гады чалавеку) і аднаго з сяброў камісіі.

Яшчэ пры рэгістрацыі ў якасьці назіральнікаў адчулася нейкае напружанае да нас, назіральнікаў ад апазіцыі, стаўленне. Была прадэманстраваная асабліва падкрэсленая “ветлівасць”. А адчуванне было такое, нібыта мы, як кажа паўсюль галоўны кіраўнік дзяржавы, “так званая апазіцыя”, усё ж маем у сваіх шэрагах калі-нікалі й людзей прыстойных. Карацей, нам выпадала, акрамя назірання, бараніць яшчэ і аўтарытэт апазіцыі.

Паважаны Касціневіч Анатоль Уладзіміравіч раз-пораз дэманстраваў сваю моц і ўладу. Напрыклад, калі назіральніцы ад беларускага саюза жанчын (працаўніцы усё таго ж НВА Цэнтр) Надзеі Іванаўне Волкавай (сядзела побач са мной на крэсле дзеля назіральнікаў і толькі тое й рабіла, што чытала малітвеннік) стала млосна і я прапанаваў сардэчную таблетку, што меў у сваёй торбе, гэты заўзяты страж закона прыстрáшыў, што выправіць мяне з пакою і нават злётаў па міліцыянта. Ну, “настаящий административный восторг” (па ф. Дастаеўскім), аб чым я яму і паведаміў.

Але самае цікавае – гэта як развіваліся падзеі ў гэтыя 5 дзён:

• дзень 1-шы – 20 красавіка 2010 г. Па назіранні датэрмінова прагаласаваць прыйшлі 12 чалавек. У ПРАТАКОЛЕ, што парадавала, былі адзначаны 12 прагаласаваўшых;

• 2-гі дзень – па назіраннях (можаце не сумнявацца, дакладных і строгіх) – 14 чалавек, а ў ПРАТАКОЛЕ – 32;

• 3-ці (чацьвер) – па назіраннях – 29, па ПРАТАКОЛЕ – 98!!! Пры гэтым у 18:16 да сп. Касціневіча Анатоля Уладзіміравіча прыбег вельмі заклапочаны старшыня камісіі № 18 з гэтага ж будынку, дырэктар ЖЭС 112 Падневіч А.І., і яны выйшлі аб нечым паразмаўляць ажно на ганак гімназіі. Потым пры падпісанні ПРАТАКОЛА сябра камісіі № 17 Алена Барысаўна Косціна (таксама з НВА Цэнтр, вельмі прыгожая жанчына гадоў прыкладна 40-ка), калі з ёй аб падпісанні гаварыў Касціневіч А.У., раптам моцна пачырванела – і гэта было відаць не ўзброеным вокам усім назіральнікам. Падобна, яе ўразіла лічба 98, бо сваю – 19 – яна добра ведала. Вось зараз, калі гэта пішу, пры дапамозе сяброў знайшоў ейны рабочы тэлефон – 201-60-00. Яна на НВА Цэнтр працуе старэйшым навуковым супрацоўнікам. З тэлефоннай размовы з ёю мне прыадкрыўся яшчэ адзін сакрэт Ярмошынскай тэхналогіі па выпрацоўцы “элегантных перамогаў”. Аказваецца, самі сябры камісій падзелены на першую і другую змены. Яна так мне і сказала:”У маёй палавіне дня, то бок у другой змене, прагаласавалі 42 чалавекі (назіранне дало за гэты час дакладненька 19 чалавек), а, як мне паведаміў старшыня камісіі, у першай палавіне прыйшлі на ўчастак і прагаласавалі яшчэ 56. Вось так і выйшла цыфра 98”. І далей у гэтай цудадзейнай формуле “элегантных перамогаў” найважнейшы складнік – гэта адносна не нізкія пасады старшыняў выбарчых камісій. Напрыклад, я ведаю такога былога намесніка дырэктара па ідэалогіі на адным з мінскіх заводаў, які, па-першае, быў у свой час зафрахтаваны на вучобу ў спецшколе па адрасе Змітрака Бядулі 2 (каля кіно “Мір”), іх туды ў савецкія часы набіралі пасля заканчэння вузаў ды тэхнікумаў, каб потым рабіць зь іх сакрэтных супрацоўнікаў у розных прадпрыемствах ды ўстановах. Мне аднойчы ў тыя часы трапіўся такі, дык распавёў, што яны (гэта іх так навучалі) – “око гасударево”, якое вядзецца яшчэ з часоў Івана Жахлівага, і што ад іх, насамрэч, залежыць усё жыццё ў краіне. А ім за гэта робіцца вялікая палёгка ў іх асабістым жыцці: і добрая пасада, і кватэра, і ўсе жыццёвыя выгоды. Такі савецкі правобраз нямецкай “Штазі”. Яны і ёсьць, і, нібыта іх няма. Зараз яны доўжаць сваё салодкае існаванне. А па-другое, ён пасля пасады нам. дырэктара па ідэалогіі на адным з менскіх заводаў атрымаў пасаду, дзе ўжо зарабляў 3000 даляраў за месяц. Дык такія, вядома ж, будуць добра працаваць на ўтрыманне ўлады, якая іх соладка корміць.

• 4-ы дзень (пятніца, 23 красавіка) – па назіраннях – 42, па ПРАТАКОЛЕ – 45. У гэты дзень прыйшоў даволі сымпатычны чалавек прыблізна 50 гадоў. На маё пытанне аб мэце яго прыходу ды размовы са старшынёй камісіі Касціневічам ён прадставіўся Фёдарам Іванавічам і патлумачыў мэту прыхода – дапамагчы чым будзе трэба Анатолю Уладзіміравічу, бо працуе на НВА Цэнтр. У размове ён выказаўся, што запісаная ў ПРАТАКОЛЕ лічба нічога не вырашае. Прыйшлося яму патлумачыць, што на сёння тут не лічбы галоўнае, а сама абкатка ды ўдасканальванне механізма выбарчых падробак, або памылак. Крыху пазьней, праходзячы побач з размаўляючымі паміж сабой Фёдарам Іванавічам, старшынёй камісіі №19 – дырэктарам Гімназіі №33 Якубоўскай Аксанай Барысаўнай – і старшынёй камісіі №17 Касціневічам Анатолям Уладзіміравічам, пачуў, як Аксана Барысаўна сказала: “Ну, мы же должны помогать своим”.

Тут ужо я мог абагульніць свае назіранні: 1) старшынямі камісій мусяць быць такія невялічкія начальнічкі, якія надта ж хочуць захаваць сваё становішча; 2) сябрамі камісіі мусяць быць іх прамыя падначаленыя, і ім належыць дбаць пра свой заўтрашні дзень, бо, калі зробяць не тое, чаго ад іх патрабуе начальнік, вядома ж, як гэта адаб’ецца на працы і заробку; 3) сяброў камісіі трэба мець розных у першай і другой зменах – тады лічбаю за дзень кіруе толькі старшыня. А ўвогуле пад час гэтых галасаванняў ідзе гульня камісіі з назіральнікамі. Баланс гульні – гэта лічбы ў ПРАТАКОЛЕ і ва ўласных запісах назіральнікаў. Задача старшыні камісіі – абавязкова аблапошыць назіральнікаў. Прымяняючы нават нахабства.

• 5-ты – субота – па назіраннях датэрмінова прагаласавалі 20 чалавек на першай змене, на другой наш назіральнік захварэў і адсутнічаў, па ПРАТАКОЛЕ – 85.