Чакаем новых праграм і фільмаў на роднай мове?

Днямі адбылася сустрэча старшыні Таварыства беларускай мовы імя Францыска Скарыны Алега Трусава і старшыні Белтэлерадыёкампаніі Аляксандра Зімоўскага. Пасля яе СМІ гучна затрубілі - айчыннае тэлебачанне значна больш "беларусізуецца". Значыць, прыхільнікі роднай мовы нарэшце дамагліся свайго!

У старшыні БТРК на гэты конт крыху іншае меркаванне - так, сустрэча адбылася па ініцыятыве ТБМ, і па 5 з 7 прапанаваных пунктаў па пашырэнні ўжытку беларускай мовы было дасягнутае пагадненне: "Мы прынялі тыя пункты, якія не супярэчаць палітыцы нашых тэлеканалаў. Але ніякіх ультыматумаў ніхто не ставіў, сустрэча праходзіла як нармальнае рабочае абмеркаванне. І нават калі б ТБМ звярнулася да нас раней, вынік быў бы такі ж - бо павелічэнне колькасці беларускамоўных праектаў было ў нашых планах".

Добра, кіраўнікі сустрэліся і пагутарылі, а чаго ў выніку чакаць гледачам? Па пунктах:

- заснавання невялікай (10-15 хвілін) перадачы "Гаворым па-беларуску";

- стварэння цыкла беларускамоўных перадач, першая з якіх будзе прысвечана 600-годдзю перамогі беларусаў у складзе войска Вялікага Княства Літоўскага ў Грунвальдскай бітве;

- з'яўлення перадачы (пры садзейнічанні Інстытута мовы і літаратуры імя Я. Коласа і Я. Купалы НАН Беларусі), прысвечанай 10-й гадавіне Міжнароднага дня роднай мовы, заснаванага паводле рашэння ЮНЕСКА;

- правядзення раз на месяц на тэлебачанні тэматычных "круглых сталоў" па пытаннях беларускай мовы, літаратуры і культуры;

- нарэшце, вяртання на айчынныя тэлеканалы замежных фільмаў, дубляваных на беларускую мову.

- Аляксандр Леанідавіч, ці хутка чакаць рэалізацыі гэтых планаў? - звярнуліся мы непасрэдна да старшыні Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі Аляксандра ЗІМОЎСКАГА.

- Вы ж разумееце, тэлевытворчасць мае свае правілы - таму, напрыклад, праца над цыклам перадач пра Грунвальдскую бітву патрабуе пэўнага часу. Што датычыцца "Хвілінкі беларускай мовы", як умоўна назваў гэту ідэю спадар Трусаў, то ў нас ёсць такія праграмы на радыё, ёсць вопыт іх стварэння, таму гэтая справа пойдзе хутчэй. Хачу зазначыць, што першым крокам будзе запрашэнне спадара Трусава на адно з нашых рэйтынгавых ток-шоу, дзе абмяркоўваюцца спрэчныя пытанні, якія хвалююць усё наша грамадства. Вырашылі, што найлепшай пляцоўкай для гэтага абмеркавання будзе ток-шоу "Ход у адказ", якое вядзе на Першым канале Аляксандр Мартыненка - гэта ўжо ў найбліжэйшых планах.

- Ці можна назваць канкрэтных асобаў, якія будуць адказваць за той ці іншы праект?

- Думаю, займацца іх рэалізацыяй будзе дырэкцыя, якая раней называлася "літдрама" - мы зараз выявім, хто з супрацоўнікаў больш здатны да гэтай работы, каб гэта адчувалася цікавым па змесце, выкананні і абавязкова высакаякасным, каб выконваліся нормы сучаснага правапісу і г.д.

- Што датычыцца дубляжу замежных фільмаў на беларускую мову - раней на канале "ЛАД" была такая практыка, пераагучваліся фільмы вытворчасці дзяржаўнага французскага канала, але паступова ўсё спынілася. Цяпер дубляж будзе адноўлены па гэтай жа схеме ці нейкім іншым чынам?

- Дубляж будзе здзяйсняцца крыху інакш. Тыя фільмы, якія прапаноўваюцца Белтэлерадыёкампаніі для набыцця і паказу, я лічу, павінны быць дубляваныя на беларускую мову, але займацца гэтым павінны тыя, хто іх прапаноўвае - дыстрыб'ютары, кінавідэапракат. Да таго ж трэба ўлічваць патрабаванні пракатчыкаў. Да прыкладу, па ўмовах пракату фільма "Страсці Хрыстовы" гук павінен быў заставацца арыгінальны, мы мелі права толькі зрабіць субтытры. А вось, скажам, фільм "Каты" Анджэя Вайды - лічу, ён варты і павінен быць сапраўды дубляваны на беларускую. Хоць пачаць цяпер варта ўсё ж субтытраў, бо якасны дубляж вымагае часу, вялікай колькасці акцёраў...

- Грошай.

- Грошы, як кажуць, знойдзем. Але найперш, мяркую, патрэбныя добрыя акцёры і літаратуразнаўцы.

- Ці праводзілі вы даследаванні, якая беларускамоўная праграма на сёння - самая рэйтынгавая? Па водгуках гледачоў складваецца ўражанне, што галоўныя сімпатыі маюць "Калыханка" і "Тэлебарометр"...

- Не, мы не вялі падобных даследаванняў - проста таму, што не падзяляем тэлевізійныя прадукты па моўным прынцыпе. Напрыклад, калі ў выпусках навінаў ці ў "Панараме" ёсць сюжэт на беларускай мове - ён прыцягвае вялікую ўвагу ўжо таму, што самі гэтыя праграмы і час іх выхаду ў эфір - найбольш рэйтынгавыя. Або наш праект "Зямля беларуская", цалкам беларускамоўны - адзін з самых запатрабаваных і высокарэйтынгавых, бо ён цікавы і блізкі гледачам. Так што галоўны падыход у нас - тэлевізійны прадукт павінен быць якасным, незалежна ад таго, на якой мове ён зроблены.

...Дададзім: у якасці прыемнага бонусу частка фірменных сувеніраў Белтэлерадыёкампаніі будзе аформленая па-беларуску. Што да яшчэ дзвюх прапаноў Таварыства беларускай мовы - у перспектыве зрабіць Першы канал тэлебачання цалкам беларускамоўным, а беларускамоўную рэкламу даваць па меншым кошце, чым рускамоўную - іх разгляд пакуль што адкладзены.

Вікторыя ЦЕЛЯШУК.

"Звязда". 30 студзеня 2009 года. № 17 (26395)