Павел Біч, люты 2014

Колькі банальнасцяў і глупстваў давялося прачытаць у аналітыкаў, пачуць ад суразмоўцаў пры тлумачэнні, чаму ў нас не так, як ва ўкраінцаў, чаму у нас немагчымы свой Майдан! Большасць, тлумачачы, звярталася да гісторыі -- нас вынішчалі ў войнах аж да паловы, што нашых пісьменнікаў перастралялі ў 37 годзе, што нас мала, а ўкраінцаў шмат, што яны гарачыя, а мы халодныя, што яны на Захадзе маюць сармацкія гены і не жылі доўга пад Расеяй, што ў нас Лукашэнка, а ў іх адносная дэмакратыя (вольныя СМІ) і г.д. Калі ж я нагадваў суразмоўцам, што прычына ў больш высокай нацыянальнай свядомасці украінцаў, яны ківалі галавой у знак згоды, а калі ж я пытаўся, чаму яна больш высокая, суразмоўцы пералічвалі усялякія "прычыны" накшталт вышэйзгаданых; кіраўнікі ж апазіцыі працягвалі рабіць тое, што ніяк не падвышала нацыянальную свядомасць - прыдумлялі праймерызы, рэферэндумы, "гаварыць праўду", рыхтаваліся удзельнічаць у Выбарах, увогуле паўтаралі ўсе, што рабілі і 10 і 15 гадоў таму; чакалі, што народ ад галечы і бяспраў'я выйдзе на вуліцы і будзе новая Плошча і г.д.

Глыбока ніхто не аналізаваў прычын нашай "замаруджанасці". Замест аналізу апазіцыянеры кінуліся ў напісанне мемуараў, у якіх узвялічвалі сябе і вінавацілі ў паразах сваіх ранейшых аднадумцаў. І гэта нягледзячы на тое, што В. Быкаў паразы 90-х патлумачыў проста - "грамадства не саспела". На пытанне, - а чаму яно саспела ў украінцаў, малдаванаў, кіргізаў, таджыкаў, татараў і башкіраў і не саспела ў нас, яны не маглі даць канкрэтнага адказа.

Між тым, мы жывем паміж прыбалтамі і украінцамі, з'яўляемся плаўным пераходам па усіх фактарах-прыкметах ад адных да другіх, і таму ў нас павінна быць з сацыяльным і нацыянальным не горш чым, у іх. Тое, што без вырашэння Нацыянальнага народ не здольны змагацца за Сацыяльнае, не з'яўляецца адкрыццём. Яшчэ 15-20 гадоў таму наўсупар заходнім дарадцам і нашым дэмакратам, аб гэтым ясна сказаў З. Пазьняк, ды шмат хто ведаў гэта і без яго.

Пытанне ў тым - чаму нашыя ўладныя вярхі не хочуць Нацыянальнага!?! Іх раўнадушша да Яго ўжо пасля нараджае нежаданне Яго ў простых людзей. Толькі ў нас, і ні у аднаго народа былога Саюза. У Рэспубліцы перамагла русіфікацыя і запанавала руская культура. Няўжо нежаданне нашага Нацыянальнага некалькімі дзясяткаў рускіх, якія б яны высокія пасады ні займалі, магло б перамагчы жаданне Нацыянальнага ў соцен тысяч нашых адукаваных людзей карэннай нацыі, калі б не дзейнічаў пастаянна нейкі негатыўны фактар? Адказ на гэтае пытанне дае загад Кацярыны Вялікай у 1796г. "Великое Княжество Литовское впредь именовать только Белой Русью, а ее народ белорусами, чем на века привяжем ее к России. Замирить Белую Русь силой невозможно. Эту миссию мы возложим на русского чиновника, русского учителя, русского попа. Именно они отнимут у белорусов не только их язык, но и саму память про самих себя". Ці вы не верыце гэтай разумнейшай жанчыне 18 ст., якая ліставалася з Вальтэрам? Ці не гэта здзейснілася з нашым народам? Ці ж не гэтым тлумачыцца бяспаспяховая праца нашай інтэлігенцыі за 150 гадоў (пасля Ф. Багушевіча) выхаваць беларускую нацыю? Ці не клічам "Жыве Беларусь" (Жыве Белая Расія) тлумачыцца беспаспяховая праца апазіцыі па ажыўленні нашага народа пасля развалу Саюза? Дарэчы, звярніце ўвагу, Кацярына ацаніла прынцыповую нярускасць і мужнасць нашага народа, напісаўшы, "што скарыць яго сілай немагчыма". Дурні усё тлумачаць выпадковасцю Лукашэнкі. Але ён такая ж ахвяра назвы "белы рускі", як і ўвесь наш народ.

Шмат хто можа падумаць - назва не можа так моцна дзейнічаць на свядомасць людзей. А як жа тады векавая сусветная практыка даваць людзям новае імя пры змене рэлігіі? Тое ж, яшчэ з большым эфектам, датычыцца і цэлых народаў. Падрабязна, як назва "белыя рускія" забівае наш народ, пішу ўжо пару гадоў запар. Забойства адбываецца ў самым раннім дзяцінстве, калі малы ўпершыню даведваецца што ён ёсць маленькім беленькім рускім і бачыць мапу, на якой яго краіна Белай Русь (Белая Расея) выглядае маленькім лапікам побач з велізарнай Расеяй. Народжаны комплекс непаўнавартасці, затым затвердждаецца пануючай у нас рускай культурай.За выключэннем сайта "Мы-нацыя", мае артыкулы іншыя незалежныя СМІ не друкуюць.

Некаторыя лічаць назву Беларусь прыгожай. Але вось што піша пра яе адзін наш вядомы гісторык: "Таким же издевательским и колониальным (до гэтага ішла размова пра назву малароссы) является придуманным для нас название "белорусы", которое якобы должно было увязать нас с великорусским народом и его империей - вместо названия литвины, что явно не вписывалось в концепцию империи. Ни один народ не называет себя именем другого народа с добавлением некоего качества! Нет нигде в мире белофинов, белокитайцев, белонемцев, белонегров. Так мало того что непонятно "бело", но и равно непонятно "русы". Какая тут Русь имеется ввиду. Варяжская Русь готов? Или же Русь русинов Киева - то есть Украины? Но явно не Россия, так как та только примазалась к Руси сама никакой Русью никогда не была и не является, а как была Ордой, так ею и остаётся - и в ордынских границах и в ордынской ментальности". На сённяшні дзень рускія ў самой Вялікай Русі - Расіі страцілі ўсе свае юрыдычныя адзнакі. Іх юрыдычна не існуе ў Расіі. І няма такой зямлі ў Расіі, у межах якой раней або цяпер жылі этнічныя рускія.

А вось ці выхавала б украінская інтэлігенцыя нацыю на назве Маларосія? Адназначна - НЕ. Ці магла б украінская апазіцыя узняць народ на Майдан клічам "Слава малой Россіі"? Адназначна - НЕ. А наша інтэлігенцыя, тым не менш, даводзіць нашым людзям, што яны па сутнасці рускія, і апазіцыя крычыць "Жыве Беларусь"!

Што рабіць? Мяркую, трэба вяртацца да ліцвінства, што азначае вяртанне нашаму народу годнасці і гонару, якіх няма ў беларускасці, у назвах Беларусь і беларусы. Гонар і годнасць, патрыятызм і нацыянальнае выхоўваецца толькі на гістарычнам матэрыяле, духоўнай еднасці, на культурных здабытках і вайсковых перамогах, якія былі ў нас толькі тады калі мы былі Літвой і ліцвінамі. Выхаваць патрыятызм на ўраджаях бульбы, трактарах, МАЗах і партызанах, (якія змагаліся за інтарэсы савецкай імперыі), як намагаліся бальшавікі, немагчыма. Таксама як патрыятызм немагчыма было выхаваць на апяванні лапцей, гнілых хатках і нянавісці да паноў- эксплуататараў, як намагаліся гэта зрабіць нашыя адраджэнцы. Назва "беларусы" нясе на сабе вялікі патэнцыял убоства, адсталасці і неарыгінальнасці, і таму народу не пасуе гэтая назва.

Ды калі б гэтую назву нам навязвалі толькі антынацыянальныя сілы, а інтэлігенцыя і апазіцыя была б супраць іх, то народ адмовіўся б ад яе. Але акрамя расейцаў, нам навязвалі яе амаль усе: і адраджэнцы, і бальшавікі і савецкая інтэлігенцыя, і апазіцыя. І нават палякі, якія не маглі не ведаць, што мы ў мінулым -- гэта Літва і ліцвіны. Тыя, хто быў супраць цяперашніх назваў, былі знішчаны і/або забытыя. І наш народ замкнуўся, закрыўся, стаў анацыянальным. Ён вырышыў, лепей быць наогул ніякім, чым быць атыжолкам іншага народа, якім бы ён ня быў вялікім. Нельга палюбіць чужое, можна палюбіць толькі Свае, хай самае малое, але Свае, як гэта адбываецца, напрыклад, у прыбалтаў і ў іншых малых народаў. Народ, ў адрозненне ад інтэлігенцыі, фальшывіць не можа.

Прапаноўваю пашукаць назву, якая б трапна адлюстроўвала нашу дваістую сутнасць - ментальна мы балты, а культурна - "славяне".

Прыйшла пара выбіраць - альбо мы з назвай Беларусь скатваемся ў Расею (як і прадбачыла Кацярына), альбо мы вяртаемся да ліцвінства. Канчатковая назва вызначыцца пазней. Не будзем "метафізікамі"-"ідэалістамі", якія ад немагчымасці дасягнуць адразу Усяго. У нашым выпадку патрабуецца знайсці назву, якая б Усіх задавальняла, (як у нашым народзе, так і ва ўсім Свеце), не патрабавала змены свядомасці і нейкіх матэрыяльных страт... Назвы краін і народаў робяцца "сакральнымі" толькі на некаторы час гісторыі. Напрыклад, тэрыторыю РФ еўрапейцы спачатку называлі Тартарыяй, само ж насельніцтва гэтай Тартарыі, баюся, наогул не ўсведамляла сябе народам; затым РФ была некалькі стагодзяў мангольскай Ордой; затым - Масковіяй; затым - пасля гібелі Кіева - Маскоўскай Руссю; затым - Расеяй. Калі ж Україна памацнее настолькі, што захоча і зможа вярнуць сабе назву Русь, Расійская Федэрацыя страціўшы Сібір і Урал, зноў можа стаць Масковіяй. І так адбываецца паўсюль у Свеце: Брытанія пераўтварылася ў свой час у Англію, Галія - у Францыю, Гарманія ў наш час мае аж чатыры назвы. Рускія могуь называць нас хоць да канца свету Белай Руссю, хоць Сапраўднай Руссю. З цяперашняй Ліетувай мы, магчыма, неўзабаве паразумеемся, таму што мы патрэбныя адзін аднаму Але ўсё гэта пакуль з вобласці фантазій. Пачнём працу па выратаванні саміх себя.