Падтрымліваю Ліст аб захаванні , адраджэнні і развіцці беларускай мовы! Цалкам!

А што да К.Фарыно (намесніка міністра Мінадукацыі ) - фантастыка, абсалютна! Я скончыў школу два гады таму (Бараўлянская АСШ), і, уявіце, у гэтай вялікай вясковай школе толькі адзін настаўнік заўсёды размаўляе на роднай мове(зразумела, гэта лепшая настаўніца беларускай мовы і літаратуры Таццяна Васільеўна). І што, хіба гэта адзіная мая школа абязмоўленная?! Напэўна, такое і скрозь,ва многіх!

Як свежы глыток паветра, беларусам патрэбна родная мова і - ва ўсіх сферах жыцця. Патрэбна таму, што ў ёй - душа нашай нацыі, нашай культуры; груба кажучы, яна спадручней для зносін паміж беларусамі. А сёння яна апынулася ледзь не на ўзроўні фальклору - ды дзе - ужо на ім!

Дзякую за магчымасць падпісацца пад зваротам.

АЛАДКА Арцём Аляксандравіч,
студэнт лячэбнага факультэта Беларускага дзяржаўнага медыцынскага універстэта.

На адрас грамадзянскай ініцыятывы "Інстытут нацыянальнай памяці", якая на старонках "Народнай Волі" за 26.06.2009 г. выступіла з Лістом аб захаванні, адраджэнні і развіцці беларускай мовы да кіраўніка краіны А.Лукашэнкі, кіраўнікоў заканадаўчай і выканаўчай галін улады Б.Батуры, У.Андрэйчанкі, С.Сідорскага, міністраў і ўсіх грамадзян Беларусі, прыходзяць ўдзячныя водгукі са словамі падтрымкі ад нашых суайчыннікаў. Да прыкладу, жыхары вёскі Ракушава Круглянскага раёна Піліп Іванавіч і Тамара Іванаўна Саксонавы пішуць: "Цалкам падтрымліваем змест ліста. Спадзяёмся, што наша родная беларуская мова не згіне, а стане сапраўды дзяржаўнай".

Тым часам ужо атрыманы афіцыйныя адказы з некаторых высокіх інстанцый, у якія мы пераслалі зварот. Так, старшыня Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры, навуцы і навукова-тэхнічным прагрэсе Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь У.Здановіч, а таксама старшыня Пастаяннай камісіі па адукацыі, навуцы, культуры і сацыяльным развіцці Савета Рэспублікі А.Морава паведамляюць, што ў плане работы гэтых вышэйшых заканадаўчых органаў на 2010 год сфармулявана прапанова - распрацаваць праект закона "Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у некаторыя законы па пытаннях ужывання і развіцця дзяржаўных моў у Рэспубліцы Беларусь". Законапраект мае на мэце адкарэкціраваць палажэнні дзейнага Закона "Аб мовах у Рэспубліцы Беларусь" і некаторых іншых законаў дзеля дасягнення фактычнай роўнасці моў на практыцы, як таго патрабаваў Канстытуцыйны суд больш за пяць гадоў таму ў сваім Рашэнні №П-91/2003.

Неабыякавыя нататкі

Чым далей ад нас адыходзяць тыя гады і тыя падзеі, калі беларускі народ, стаўшы на шлях самавызначэння, дамагаўся сваёй дзяржаўнай незалежнасці, тым глыбей асэнсоўваецца гістарычная роля і значэнне дзеячаў Беларускай Народнай Рэспублікі ў жыцці народа і нацыі. Неацэнную паслугу тут нам аказваюць дас­ледчыкі гістарычных падзей, так бы мовіць, рэстаўратары мінуўшчыны, сярод якіх пачэснае месца займае і Ўладзімір Сакалоўскі. Яго новая кніга «Надзвы­чайная місія БНР у Нямеччыне (1919-1925)», змешчаная ў часопісе Arche, №3, 2009, стар.1-328, прадметна і шматпланава раскрывае адзін з найбольш дра­ма­тычных перыядаў гістарычнай чыннай рупнасці беларусаў па стварэнні і ад­стой­ванні сваёй дэмакратычнай народнай дзяржавы.

Адраджэнне краіны і імк­нен­не беларусаў да еднасці, нацыянальнай аўтаноміі, самастойнасці выспявала пад моцным уціс­кам расейскага самаўладства, а таму і было яно даволі стрыманым і павольным. 

Паўстанне ў 1863 годзе, а потым рэвалюцыйныя падзеі 1905 года ў Расеі абудзілі да жыцця ў мясцовага насельніцтва (найперш у інтэлігенцыі) парасткі самаўсведамлення, што вялі спакваля да фарміравання нацыяна­льнага руху. Вайна 1914-1918 гадоў выкліка­ла яшчэ большую цікавасць да самавызначэння і вызвалення з-пад прыгнёту Расеі. Разам з беларусамі, зрэшты, тыя ж памкненні мелі і іншыя наро­ды, палякі і ўкраінцы, фіны і латышы, літоўцы.

Старшыні Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь С.С.Сідорскаму

Паважаны Сяргей Сяргеевіч!

Мы паслалі Вам (з суправаджальным лістом) Зварот грамадзянскай ініцыятывы "Інстытут нацыянальнай памяці" ад 3 чэрвеня 2009 года з вельмі трывожнай нагоды - крытычнага стану ў функцыянаванні дзяржаўнай беларускай мовы. Ад Вас пакуль адказу не атрымалі. Але ж нам стала вядома, што сваім даручэннем ад 6 чэрвеня Вы запатрабавалі ад Міністэрства культуры і Міністэрства інфармацыі іх прапановы, якія яны павінны падаць у Міністэрства адукацыі з тым, каб апошняе ўжо падрыхтавала для нас комплексны адказ на пастаўленыя ў Звароце пытанні.

На вялікі жаль, Ваша даручэнне не знайшло належнага водгуку. Асноўную місію ў гэтым выпадку Вы ўсклалі на ўстанову, дзейнасць якой у Звароце выклікала самыя сур'ёзныя нараканні.

Нядаўна на старонках "Народнай волі" (№ 89-90) на трох старонках надрукаваныя антыкрызісныя прапановы Аб'яднаных дэмакратычных сіл Беларусі. Сярод выступоўцаў Анатоль Лябедзька, Станіслаў Багданкевіч, Яраслаў Раманчук, Васіль Шлындзікаў, Валер Карбалевіч і іншыя сябры АГП. У іх інтэрв'ю і артыкулах робіцца аналіз эканамічнага крызісу на Беларусі і даюцца розныя прапановы па яго пераадоленні. Аднак сферу беларускай культуры, гісторыі і мовы спадары, а дакладней "господа", дэмакраты цалкам ігнаруюць. Гэтая тэма іх проста не хвалюе. Галоўнае ўсё "лібералізаваць" і "прыватызаваць", а як пры гэтых рэформах будзе пачувацца наша культура і мова невядома. Дарэчы, некаторыя з названых вышэй палітыкаў добра валодаюць дзяржаўнай беларускай мовай, пры нагодзе ёй карыстаюцца, але як справа даходзіць да праграмных дакументаў, жаданне надрукаваць іх па-беларуску знікае, бо, маўляў, не зразумеюць замежныя сябры, асабліва на ўсходзе. Відаць, невыпадкова пад час апошніх выбараў АГП зрабіла вялізным накладам спецвыпуск "Народнай волі" (№135 ад 10 верасня 2008 г.) з перадвыбарнымі платформамі сваіх кандыдатаў толькі на мове суседняй дзяржавы.

Таварыства беларускай мовы звяртае на гэта ўвагу грамадскай супольнасці Беларусі і заклікае кіраўніцтва АГП у сваёй палітычнай дзейнасці карыстацца роднай мовай беларусаў і не спаўзаць у кан'юнктурную русіфікацыю. Бо толькі на адной рускай мове дэмакратыю ў Беларусі не пабудуем.

15 чэрвеня 2009 г.

Паважаныя грамадзяне, суайчыннікі, пры пасадах і без пасад, калі вы атрымаеце Зварот у падтрымку мовы і нацыянальнай культуры, не здзіўляйцеся, што ён прыйшоў як бы не да вас, не для вас - нейк не па адрасе трапіў, бо меркаваць так будзе памылкай. Менавіта ён па адрасе, ён і да вас у тым ліку.

Прачытайце, падумайце, прыгадайце, хто мы і якія мы з вамі. Адным словам, чытайце Зварот. На ваш розум ды водгук сардэчны, на разуменне ды суперажыванне разлічвалі і разлічваюць аўтары і ўсе, хто падтрымаў гэты Зварот. 

Мой бацька - беларус з Барысава. У свае 18 гадоў (у 1918 годзе) апынуўся ў Сібіры. Там ажаніўся з мамай-расіянкай. Там у Чыце нарадзілі чацвёра дзяцей, у тым ліку й мяне. Да адзінаццаці гадоў мяне атачала мова толькі расейская. У 1946 годзе, калі мне споўнілася 11, бацька перавёз сямью на Радзіму - ў Беларусь. Сам ён, на жаль, не быў гатовы перадаць дзецям хараство й неабходнасць вывучэння роднае мовы. Ад яго ў памяці засталіся толькі акцэнтныя па вымаўленні словы "табурэтка" ды "трапка" (нават не "ануча"). Добра памятаю, як я, напампаваны расейшчынай, доўгі час не прымаў беларускую мову. Атачэнне, у якім апынуўся, было скрозь насычана амаль не агідлівым стаўленнем да беларускага. А сваё ж успрыманне маладога, ня ведаючага ні гісторыі, ні мовы чалавека, нібыта адпавядала таму стаўленню. Нічога дзіўнага: несвядомы ў новым атачэнні 11-гадовы расіянін, ды калі яшчэ гвалтуюць звонку, найлягчэй паддаецца парадзігме: "Беларушчына - гэта сапсаваная, вясковая руская мова! А ўсё сапсаванае - гэта ж кепска!" У школе мову трэба было вучыць, вось і вучыў. Скончыў у 1953 годзе з медалём. Паехаў вучыцца ў Ленінград.

Аўтар гэтай нататкі край занепакоены катастрафічным станам роднай мовы на Бацькаўшчыне, што руйнуе першасную, духоўную сэрцавіну беларуска-ліцьвінскага этнасу і стварае непераадольныя перашкоды для кансалідацыі насельніцтва Беларусі вакол моўнага стрыжня ды фарміравання на гэтым падмурку паўнавартаснай еўрапейскай нацыі.

Пры цяперашнім стане роднай мовы так званы інтернацыяналізм ёсць наш галоўны вораг, як і прымітывізм сімвала дастатку - "чарка ды шкварка", паскудненькага прыярытэту матэрыяльных каштоўнасцей над духоўнымі, страўніка над душой.

Нота правительства СССР, врученная польскому послу в Москве утром 17 сентября 1939 года

Господин посол,

Польско-германская война выявила внутреннюю несостоятельность Польского государства. В течение десяти дней военных операций Польша потеряла все свои промышленные районы и культурные центры. Варшава как столица Польши не существует больше. Польское правительство распалось и не проявляет признаков жизни. Это значит, что Польское государство и его правительство фактически перестали существовать. Тем самым прекратили свое действие договора, заключенные между СССР и Польшей. Предоставленная самой себе и оставленная без руководства, Польша превратилась в удобное поле для всяких случайностей и неожиданностей, могущих создать угрозу для СССР. Поэтому, будучи доселе нейтральным, советское правительство не может более нейтрально относиться к этим фактам.

К моменту кризиса в белорусской национальной культуре

Бытие во времени - это созидание и гибель.
Вильгельм фон Гумбольдт

Как приходит конец - за ним является и начало, но - только уже чего-то нового, ранее неведомого.

Изучение развития, расцвета и упадка племен и народов, культурных ландшафтов, органических систем волей-неволей заставляет обращаться к интеллектуальному наследию.

С момента осмысления замкнутых на определенных интересах товариществ, корпораций, структур (хозяйственных, производственных, коммерческих) и типологии в государственных и межгосударственных сношениях началось, очевидно, осознание и самой цивилизации.