Да грамадзян, якія адчуваюць сябе беларусамі, да шэраговых сябраў
палітычных партый, грамадскіх арганізацый і рухаў,
Дэкларацыя на права разьвіцьця: "У сувязі з дзеючымі
сур'ёзнымі перашкодамі на шляху разьвіцьця і поўнага самавыяўленьня чалавека і
народаў, звязанных, у прыватнасьці, з адмаўленьнем грамадзянскіх, палітычных,
эканамічных, сацыяльных і культурніцкіх правоў, і лічачы, што ўсе правы
чалавека і галоўныя свабоды непадзельныя і ўзаемаабумоўленыя і што для
садзейнічаньня разьвіцьцю павінна надавацца аднолькавая ўвага і першапачатковае
значэньне ажыцьцяўленьню, садзейнічаньню і абароне грамадзянскіх, палітычных,
эканамічных, сацыяльных і культурніцкіх правоў і што ў выніку гэтага
садзейнічаньня, павага і ажыцьцяўленьне некаторых правоў чалавека і асноўных
свабод ня можа служыць апраўданьнем одмове ў іншых правах чалавека і асноўных
свабодах."
(Рэзалюцыя 41/128 Генеральнай Асамблеі ад 4-га снежня 1986
года.)
{mosimages)Озабоченные чистотой, да и просто выживанием родного языка граждане Германии, а также общественные организации требуют внести в основной закон страны дополнение: "Язык ФРГ — немецкий".
В конституции Германии записано: столица страны — Берлин. Цвета национального флага: черный, красный, золотой. Про язык — ни слова. Но как правильно говорить: галоши или все-таки "мокроступы", чтобы не загрязнять язык иностранными словами? Вот такая дискуссия и разгорелась сейчас в Германии.
Картонные коробки, наполненные листами с подписями, в начале ноября были вручены председателю бундестага Норберту Ламмерту. Собрали подписи такие общественные организации, как "Фонд немецкого языка" и "Союз культурных связей Германии за рубежом". Их требование: внести в конституцию ФРГ дополнение: "Язык Федеративной Республики Германия — немецкий".
На пачатку чэрвеня гэтага
года на Ваша імя быў перасланы Зварот у абарону беларускай мовы, падпісаны
вядомымі дзеячамі беларускай навукі і культуры, святарамі, настаўнікамі,
рабочымі і службоўцамі, пенсіянерамі і студэнтамі - у ліку 183-х асоб. Мы
спадзяваліся, што гэты ліст са шматлікімі подпісамі дойдзе да Вас і Вы на яго
адгукнецеся, паколькі пытанні, узнятыя ў ім, вельмі і вельмі важныя, ад іх
вырашэння залежыць далейшае развіццё нацыянальнай культуры і бяспека дзяржавы.
На вялікі жаль, мы не заўважылі і не адчулі Вашай увагі да гэтага ліста, хоць у
выніку нашай перапіскі з іншымі дзяржаўнымі дзеячамі і прадстаўнікамі ураду
нешта ў грамадстве істотна скранулася. Грамадства разумее і падтрымлівае
Зварот. А Дзяржава?..
Першаму сакратару Цэнтральнага камітэта грамадскага
аб'яднання
"Беларускі рэспубліканскі
саюз моладзі" Ю.У.Крывадубскаму
Паважаны Юрый
Уладзіміравіч!
Вітаем Вас і Вашых
паплечнікаў у Саюзе моладзі нашай суверэннай краіны - Рэспубліка Беларусь!
Мы з павагаю ставімся да
высілкаў Беларускага рэспубліканскага саюза моладзі ў патрыятычным выхаванні і
развіцці грамадзянскай актыўнасці членаў і прыхільнікаў вашага разгалінаванага ў
краіне аб'яднання.
Нас, прадстаўнікоў розных
пакаленняў, вашых суайчыннікаў, аб'ядноўвае з вамі шчыры клопат пра
далейшае развіццё і росквіт нашай краіны. Адно толькі, зыходзячы з гэтага
клопату, мы бачым яшчэ і тое поле дзейнасці, ад якога БРСМ пакуль што стаіць у
баку альбо ціха і нясмела да яго падступаецца.
Шаноўныя суайчыннікі!
Мова - вынік тысячагадовай творчасці, рупнасці, супольнай працы народа, а разам
і ўзор духоўнай культуры пакаленняў, якія нараджаліся, жылі і тварылі; у той жа
час гэта зніч, які ніякаму ворагу альбо зайздросніку ўжо ні задзьмуць, ні
ўкрасці, ні ўзарваць упохапкі - бо не па сіле.
Але ж менавіта гэту
згубную для беларусаў задачу ад самых кацярынінскіх часоў і паставілі перад
сабой расійскія чыноўнікі - не мытьем так
катаньем адвучыць суседні народ - беларусаў ад беларускае мовы, зруйнаваць
яе, вынішчыць да звання.
А потым на месца царскіх
жандараў тыпу Муравёва заступілі вялікія прыхільнікі адной інтэрнацыянальнай
мовы і ворагі астатніх - ленінцы, сталінцы, Яжовы, Цанавы, Хрушчоў... Жалю варта,
але падступным барацьбітам з мовамі забраных народаў мусілі ўжо дапамагаць і
свае , як у нас, - Мазураў, Машэраў... У імя светлай камуністычнай будучыні!
Традыцыя працягваецца.
Варожым сілам, якія
ставілі і ставяць на мэту вывесці з ужытку і сцерці з памяці чалавечай гісторыю
і мову беларусаў, удалося пасеяць у асяроддзі "тутэйшага" несвядомага люду
паняверку і нігілізм акурат у адносінах да нацыянальных каштоўнасцей і,
найперш, мовы, вывесці яе на задворкі грамадства і прытаптаць. Акурат у гэтакі
момант і звярнулі на яе ўвагу спецыялісты ЮНЭСКА; на пачатку 2009 года яны
мусілі занесці беларускую мову ў адмысловы атлас моў, даведзеных да згубы,
канаючых.
Склалася так, што кампанія БЕЛДЗЯРЖТЭЛЕРАДЫЁ даўно ўжо працуе
амаль па поўнай праграме на мове суседняй дзяржавы і служыць зусім не інтарэсам
беларускага народа і нацыі, не чыннаму клопату аб суверэннасці і незалежнасці
сваёй краіны, а інтарэсам Расіі, з чаго ніхто не робіць сакрэту, наадварот,
гэта ўзводзіцца ў ранг "славянскага адзінства".
Служба беларускага тэлебачання і радыё цалкам адпавядае
знешнепалітычнаму расійскаму курсу, узятаму на русіфікацыю тэрыторый, што
прылягаюць да межаў Расійскай Федэрацыі. І як бы добра мы ні ставіліся да
рускага брата, а гэты факт павінен ўспрымацца як пасяганне на самаідэнтыфікацыю
беларускага народа, на наш суверэнітэт і незалежнасць.
30 чэрвеня 2009 г. мы пераслалі па электроннай пошце на Ваша
імя Зварот у абарону беларускай мовы, адрасаваны ўладам усіх узроўняў і проста грамадзянам,
суайчыннікам; наземнай поштай адправілі ліст з просьбай да Мінскага гарвыканкама
ўважліва пазнаёміцца з гэтым Зваротам, падпісаным амаль дзвюма сотнямі дзеячаў
навукі, культуры і мастацтва, святарамі і настаўнікамі, рабочымі і студэнтамі.
Мы спадзяваліся на Вашу ўвагу да хвалюючых грамадства пытанняў нацыянальнай
культуры і мовы, да іх крызіснага стану ў наш час, што выказана ў Звароце і чым
абумоўлена рэальная пагроза бяспецы краіны. На жаль, адказу на свой ліст мы не
атрымалі. Чаму? Тлумачыць не нам.
3 чэрвеня 2009 года мы пераслалі Вам Зварот грамадзянскай
ініцыятывы "Інстытут нацыянальнай памяці" і вялікай групы вядомых у краіне
людзей, дзеячаў навукі і культуры, настаўнікаў, урачоў, святароў, студэнтаў,
рабочых, дзе выказана глыбокая занепакоенасць станам вывучэння, ужывання і
развіцця беларускай мовы. Перад Вамі былі пастаўлены канкрэтныя пытанні. Адказу
на іх, як і наогул на ліст не атрымалі.
29 чэрвеня мы паўторна звярнуліся да Вас і прасілі не
перакладваць свае паўнамоцтвы на адно з міністэрстваў, каб яно нам адказвала за
Вас.
Падтрымліваю Ліст аб захаванні , адраджэнні і развіцці
беларускай мовы! Цалкам!
А што да К.Фарыно (намесніка міністра Мінадукацыі
) - фантастыка, абсалютна! Я скончыў школу два гады таму (Бараўлянская АСШ), і,
уявіце, у гэтай вялікай вясковай школе толькі адзін настаўнік заўсёды размаўляе
на роднай мове(зразумела, гэта лепшая настаўніца беларускай мовы і літаратуры
Таццяна Васільеўна). І што, хіба гэта адзіная мая школа абязмоўленная?! Напэўна,
такое і скрозь,ва многіх!
Як свежы глыток паветра, беларусам патрэбна родная
мова і - ва ўсіх сферах жыцця. Патрэбна таму, што ў ёй - душа нашай нацыі,
нашай культуры; груба кажучы, яна спадручней для зносін паміж беларусамі. А
сёння яна апынулася ледзь не на ўзроўні фальклору - ды дзе - ужо на ім!
Дзякую за магчымасць падпісацца пад зваротам.
АЛАДКА Арцём Аляксандравіч, студэнт лячэбнага факультэта Беларускага дзяржаўнага медыцынскага універстэта.
На адрас грамадзянскай ініцыятывы "Інстытут
нацыянальнай памяці", якая на старонках "Народнай Волі" за 26.06.2009 г.
выступіла з Лістом аб захаванні, адраджэнні і развіцці беларускай мовы да
кіраўніка краіны А.Лукашэнкі, кіраўнікоў заканадаўчай і выканаўчай галін улады
Б.Батуры, У.Андрэйчанкі, С.Сідорскага, міністраў і ўсіх грамадзян Беларусі,
прыходзяць ўдзячныя водгукі са словамі падтрымкі ад нашых суайчыннікаў. Да
прыкладу, жыхары вёскі Ракушава Круглянскага раёна Піліп Іванавіч і Тамара
Іванаўна Саксонавы пішуць: "Цалкам падтрымліваем змест ліста. Спадзяёмся, што
наша родная беларуская мова не згіне, а стане сапраўды дзяржаўнай".
Тым часам ужо атрыманы афіцыйныя адказы з
некаторых высокіх інстанцый, у якія мы пераслалі зварот. Так, старшыня
Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры, навуцы і навукова-тэхнічным прагрэсе
Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь У.Здановіч, а
таксама старшыня Пастаяннай камісіі па адукацыі, навуцы, культуры і сацыяльным
развіцці Савета Рэспублікі А.Морава паведамляюць, што ў плане работы гэтых
вышэйшых заканадаўчых органаў на 2010 год сфармулявана прапанова - распрацаваць
праект закона "Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у некаторыя законы па
пытаннях ужывання і развіцця дзяржаўных моў у Рэспубліцы Беларусь".
Законапраект мае на мэце адкарэкціраваць палажэнні дзейнага Закона "Аб мовах у
Рэспубліцы Беларусь" і некаторых іншых законаў дзеля дасягнення фактычнай
роўнасці моў на практыцы, як таго патрабаваў Канстытуцыйны суд больш за пяць
гадоў таму ў сваім Рашэнні №П-91/2003.
Старшыні Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь С.С.Сідорскаму
Паважаны Сяргей Сяргеевіч!
Мы паслалі Вам (з суправаджальным лістом) Зварот грамадзянскай ініцыятывы "Інстытут нацыянальнай памяці" ад 3 чэрвеня 2009 года з вельмі трывожнай нагоды - крытычнага стану ў функцыянаванні дзяржаўнай беларускай мовы. Ад Вас пакуль адказу не атрымалі. Але ж нам стала вядома, што сваім даручэннем ад 6 чэрвеня Вы запатрабавалі ад Міністэрства культуры і Міністэрства інфармацыі іх прапановы, якія яны павінны падаць у Міністэрства адукацыі з тым, каб апошняе ўжо падрыхтавала для нас комплексны адказ на пастаўленыя ў Звароце пытанні.
На вялікі жаль, Ваша даручэнне не знайшло належнага водгуку. Асноўную місію ў гэтым выпадку Вы ўсклалі на ўстанову, дзейнасць якой у Звароце выклікала самыя сур'ёзныя нараканні.
Шаноўныя, перад вамі спроба адкрытай і шчырай размовы пра найбольш важнае і надзённае, што даўно паўстала і востра стаіць перад нашым народам, цяпер — асабліва, — ратаваць сябе ў супольнасці, у суладдзі, берагчы і развіваць творчы дух народа і нацыі. Я ведаю, што гэтыя словы і тое, што за імі стаіць, дойдзе далёка не да кожнага розуму,...
Памяць народа – перадумова для далейшага яго развіцця ў грамадзянскай супольнасці і выканання ім ролі крыніцы ўлады і крыніцы дзяржаўнасці. Інстытут Нацыянальнай Памяці (ІНП) ёсць грамадзянская ініцыятыва па выяўленні і раскрыцці найвыдатнейшых старонак беларускай гісторыі, абароне этнакультурных каштоўнасцей і выкрыцці злачынстваў супраць свайго народа, калі б яны ні былі ўчыненыя. Ніжэй прыводзяцца і іншыя вытрымкі з палажэння Аргкамітэта...
21 сакавіка 1943 году на шашы Лагойск-Плешчаніцы партызаны абстралялі нямецкую калону. Адным з забітых быў капітан Ганс Вёльке чэмпіён Берлінскай Алімпіяды 1936 году, якому сімпатызаваў Гітлер.У адказ на наступны...
Анатоль Астапенка В статье подвергается критике концепция «древнерусской народности». Наиболее приемлемой, исторически оправданной мыслью об этногенезе белорусов, является концепция балтского происхождения. Предлогается новая парадигма, согласно которой белорусский этнос имеет тысячелетнюю...
Сяргей Панізьнік. "Сьцяг" Сьветлым полем я нясу агнявую паласу: як маланка, нада мной зіхаціць над галавой Сьцяг мой вольны, Сьцяг мой сьмелы, Сьцяг мой...
Яўген Гучок, паэт, публіцыст Ужо 60-т гадоў стала і плённа працуе на ніве беларускага прыгожага пісьменства празаік і публіцыст, інтэлектуал Эрнэст Ялугін. Нарадзіўся ён у 1956 г. на станцыі Асінаўка...
Яўген Гучок, паэт, публіцыст Сёлета (19.11.2016 г.) выдатнаму майстру беларускага слова, гарачаму патрыёту Беларусі, пісьменніку, сябру Саюза беларускіх пісьменнікаў Эрнесту Васільевічу Ялугіну спаўняецца 80 гадоў. Яго творчы, як і жыццёвы, шлях не...
Яўген Гучок 2 сакавіка 2018 года споўнілася сорак дзён, як пайшоў у іншы свет (няма сумневу, што ў лепшы - у нябесную Беларусь) публіцыст, пісьменнік, грамадскі дзеяч Васіль Цімафеевіч...
Валер Дранчук. Слова на разьвітанне Апошні час мы стасаваліся мала. Сустракаліся выпадкова і амаль не тэлефанавалі адзін аднаму. Раней інакш. Наступальна актыўны Васіль Цімафеевіч сыпаў прапановамі, даволі часта запрашаў да сумеснай...
Разьвітаньне адбудзецца 24 студзеня у рытуальнай зале мінскай Бальніцы хуткай дапамогі (Кіжаватава, 58б) з 14:00 да 15:00. Пахаваны пісьменьнік будзе на Заходніх могілках. ...
Ён прысвечаны навейшай гісторыі Рэспублікі Беларусь і асвятляе надзённыя пытанні культуры і нацыянальнага жыцця. У аснову твора пакладзены гісторыі, нявыдуманыя і пераасэнсаваныя аўтарам, падзеі і з’явы апошніх гадоў. Персанажы...
Якавенка, В. Ц. Пакутны век : трылогія / Васіль Якавенка; 2-е выд., дапрац. - Мінск : Выд. ГА «БелСаЭС «Чарнобыль», 2009.- 896 с. ISBN 978-985-6010-30-2. Падобнага твора ў беларускай...
Об истории и современности знаменитого польско-белорусского дворянского рода Радзивиллов «Историческая правда» беседует с князем Матеем Радзивиллом. - Пан Матей, расскажите, пожалуйста, к какой ветви Радзивиллов Вы относитесь? - Все, ныне...
Згодна з легендай, якая ходзіць за акіянам, амерыканскі кантынент адкрыў 500 гадоў таму мораплавацель -- нехта народжаны на нашай зямлі у дзяржаве Вялікім Княстве Літоўскім. Наш зямляк, паэт Янка...
Фільм, зняты Уладзімірам Каравацк ім ў 2007 годзе, аб чытацкай канферэнцыі ў Мінску па кнізе-трылогіі беларускага пісьменніка Васіля Якавенкі "Пакутны век", упершыню апублікаванай у 2006-м годзе. Мантаж відэа ў 2017...
Ён заўжды быў і застаецца чарнобыльцам – ад пачатку нараджэння Зоны. Дзе ў зоне ж адчужэння апынуліся яго родныя Васілевічы. Пасля былі шматлікія падарожжы па забруджаных радыяцыяй раёнах. У 1991-96...
Крывіцкія руны : вып. ІІ, беларускі культурны мацярык у Латвіі. / уклад., прадм., камент. М. Казлоўскага, С. Панізьніка. - Мінск : Кнігазбор, 2017. - 452 с. ISBN 978-985-7180-05-9. У том выбраных твораў «Крывіцкія...
Шмат гадоў назад у газеце "Голас Радзімы" (№ 50-52, 30 снежня 2004 года) была апублікавана гутарка сябра ГА "МАБ" Веранікі Панізьнік з прафесарам факультэта германістыкі і славістыкі ва ўніверсітэце канадскага горада...
Астравецкая АЭС цалкам адпавядае стандартам МАГАТЭ, сцвярджае афіцыйны Менск. Са справаздачаў экспертных місіяў гэтай арганізацыі ў Беларусь, аднак, вынікае іншае. На думку агенцтва, Дзяржатамнагляд Беларусі - няздольны забяспечыць бяспеку...
Конфликт с Россией вокруг цены на энергоресурсы избавит Беларусь от нефтяного проклятья и, если не помешает АЭС, вынудит инвестировать в зеленую экономику и в развитие возобновляемых источников энергии. Как заявил...