К моменту кризиса в белорусской национальной культуре

Бытие во времени - это созидание и гибель.
Вильгельм фон Гумбольдт

Как приходит конец - за ним является и начало, но - только уже чего-то нового, ранее неведомого.

Изучение развития, расцвета и упадка племен и народов, культурных ландшафтов, органических систем волей-неволей заставляет обращаться к интеллектуальному наследию.

С момента осмысления замкнутых на определенных интересах товариществ, корпораций, структур (хозяйственных, производственных, коммерческих) и типологии в государственных и межгосударственных сношениях началось, очевидно, осознание и самой цивилизации.

Пятнаццаці хвілін было дастаткова, каб зразумець, што менавіта ў Старых Дарогах, дзе ён месціцца, знаходзіцца душа і гісторыя беларускай нацыі.

Знятая ў дакументальнай стужцы сядзіба, якая ператварылася ў пантэон беларускасці, захавала лёсы самых-самых беларусаў, штучна замоўчаных савецкай ідэалогіяй. Часам некалькіх кадраў пра багацце збору музея было дастаткова, каб даказаць свету, якая мы таленавітая і старажытная нацыя. Яе носьбіты выйшлі з архіваў і скляпенняў, адкуль іх доўгі час не выпускалі на свет Божы, да суайчыннікаў.

"Унікальны праект", "нечуваная падзея", "шматабяцальны пачатак"... Такімі эпітэтамі суправаджалася прэзентацыя незвычайнага нумара літаратурна-мастацкага часопіса "Сібірскія агні", які цалкам быў прысвечаны творчасці сучасных беларускіх пісьменнікаў і паэтаў.

Прэзентацыя з удзелам расійскіх і беларускіх літаратараў, а таксама прадстаўнікоў інтэлегенцыі Масквы прайшла 19 лютага ў Доме рускага замежжа на Таганцы.

Валентин Елизарьев: Я не хочу участвовать в уничтожении театра, которому посвятил свою жизнь

Художественный руководитель балета Национального академического Большого театра, величина мирового уровня Валентин Елизарьев уволен, как сказано в заявлении, "по собственному желанию". Что стало причиной ухода мастера?

После масштабной реконструкции Театр оперы и балета откроется без своего бессменного руководителя. Директор и художественный руководитель театра балета, величина мирового уровня Валентин Елизарьев уволен, как сказано в заявлении, "по собственному желанию". Что стало настоящей причиной ухода мастера?

Официальной причиной увольнения стало недовольство должностью, которую определили Валентину Елизарьеву после слияния оперного и балетного театров. Народному артисту СССР и Беларуси предложили стать художественным руководителем балетной труппы. То есть, заниматься тем, с чего мастер начинал свой творческий путь, когда еще 26-летним только пришел служить в Белорусский театр оперы и балета.

Бунтоўная трылогія беларускага пісьменніка Васіля Цімафеевіча Якавенкі "Пакутны век", выдадзеная ў 2006 годзе ў складзе раманаў "Кабала", "Надлом" і "Гульня на згубу", знайшла сабе ўдзячных чытачоў і гарачых прыхільнікаў, атрымала ўсхваляваныя чытацкія водгукі ў друку. У ёй расказана пра тое, пра што раней умоўчвалася.

Гранічна праўдзівая, шматгранная на адлюстраванне жыцця, яна была названа карыфеем філалогіі Алегам Лойкам творам усебеларускім, усеславянскім і ўсееўрапейскім. Твор прасякнуты ідэяй нацыянальнага самасцвярджэння, адраджэння беларускай дзяржаўнасці і ахоплівае падзеі на Беларусі і ў свеце больш, чым за сто гадоў.

Аўтарам падрыхтавана да друку ў 2009 годзе новая рэдакцыя "Пакутнага веку", якая дапоўнена новымі раздзеламі, паглыблена ў сутнасць эпахальных падзей, гістарычных характараў. 2-е выданне будзе яшчэ больш дагледжаным па мове і іншых выяўленчых сродках, палепшылася вёрстка. Аб'ём – 890 старонак.

Не застаецца сумненняў, што ў паноўленай рэдакцыі эпапея прынясе чытачам новае эстэтычнае задавальненне, суперажыванне і радасць ад сустрэч з цікавымі, яркімі, каларытнымі па духу героямі, ад дакранання да малавядомых фактаў і таямніц нацыянальнай і сусветнай гісторыі, яна пакіне ў душы добры эмацыянальны зарад.

Аўтар абвяшчае збор дабрачынных сродкаў для падтрымкі выдавецкага праекта.

Пры перасылцы грошай у памеры 40 тысяч рублёў на адрас 220116, Мінск – 116, п/с 268, кожны атрымае не толькі аўтарскую ўдзячнасць, але і новую кнігу з аўтографам.

Калі ласка, разам ажыццявім праект!

Аўтар кнігі пры падтрымцы сакратарыята Саюза беларускіх пісьменнікаў

Кантактныя тэлефоны: +375 (29) 776 77 13 МТС альбо 30 44 064 Velcom

Відаць, гэта апошні здымак Алега Антонавіча Лойкі, зроблены мной 10 жніўня гэтага года; тады мы заехалі да яго ў Слонім па дарозе з Зельвы; разам са мною былі Алесь Цвік, Міхась Скобла, Язэп Янушкевіч.

Не гледзячы на сваю немач, Алег Антонавіч гасцінна і цёпла прыняў нас, расказваў пра блізкае заканчэнне сваёй працы над раманам-эсэ "Уладзімір Караткевіч, або Паэма Гарсія Лойкі" (Караткевіч жартам зваў яго Гарсія Лойкам) натхнёна чытаў вершы. І ўсе мы дзівіліся працаздольнасці, творчай нязломнасці гэтага тытана духу і беларускага адраджэння, рамантыка, абаяльнага чалавека, заўсёднага любімца студэнтаў.

Вялікі беларус неспадзявана пакінуў горача любімую ім зямлю, Бацькаўшчыну...

І - страта, незваротная страта. Але ж сваімі творамі і сваім духам ты, неўбіенны Лорка-Лойка, заўжды з намі. Зямля табе пухам!

Васіль Якавенка

«Нашы часы – часы агульнай заблытанасці, часы праменных быццам ідэалаў і іх канечнага знікання праз нядоўгі час… Тое, што раней здавалася чыстым і светлым, штодзённа аплятаецца жыццёвым брудам і пылам. Так знікаюць праменныя ідэалы, пакідаючы роспач і безнадзейнасць. У такія часы адзінокая чалавечая душа шукае, пераглядаючы ўсё тое, што здавалася каштоўным, святым і жаданым». Так яшчэ ў 1921 годзе пісаў старанна замоўчваны ў савецкія часы беларускі філосаф Ігнат Канчэўскі (Абдзіраловіч), які і не думаў, напэўна, што ягоныя словы і ў нашыя складаныя часы будуць гучаць па-прароцку дакладна і метка. Сапраўды сёння вялікія, здавалася б, ідэалы пабудовы новага светлага грамадства і выхавання шчаслівага, прыгожага чалавека пазнікалі літаральна на нашых вачох, заплямленыя не толькі жыццёвым брудам, але і цэлымі патокамі бязвіннай чалавечай крыві. Аднак, і тое, што прыйшло ім на змену, аказалася яшчэ паскуднейшым, бо было адкінута ўжо і само паняцце ідэалу ўвогуле. Замест яго прапаноўваюцца цяпер толькі цынічны прынцып індывідуальнае выгады ды асабістай нажывы, што базіруецца ўжо на адных прымітыўных жывёльных інстынктах. Калі наяўнасць ідэалу прадугледжвае ўсё такі і пэўнае мысленне, заснаванае на дзейнасці розуму, з-за якога чалавек менавіта і носіць гордае званне Homo sapiens – чалавек разумны, то інстынктамі кіруюцца толькі жывёлы ў дзвюх асноўных сваіх разнавіднасцях: драпежнага звера і пасіўна-пакорлівага траваеднага быдла. Падобна, што гэткае няшчасце і звалілася сёння на нашы бядотныя голавы.

Не прабачаюць здраду нашы зоркі. Ніна Мацяш Я часта думаю пра свой лёс, лёс калегаў па пяры. І калі начамі не спіцца (не ведаю, старасць таму прычына ці сённяшнія рэаліі так даймаюць), да спазмаў у горле гняце клопат, як быць творчаму чалавеку ва ўмовах дзікага наскоку на ўсё святое, чым жыў не адно дзесяцігоддзе. Гэтым святым для мяне было і, пакуль яшчэ дыхаю, застаецца літаратура і служэнне ёй. А з пісьменнікамі, творцамі літаратуры, маладымі ці досыць ужо сталымі, Бог ведае што сёння дзеецца. Перш за ўсё маю на ўвазе тых, хто не вытрымаў прэсінгу ўладаў і ці застаўся ў чаканні лепшых, шчаслівейшых дзён для сваёй творчасці, ці, яшчэ горш, падаўся ў прочкі, г. зн. пайшоў служыць парабкам за тую ці іншую падачку ад пана. Панам тым з'яўляецца новаствораны саюзклон, які адабраў ад ранейшага Саюза спрадвечны яго назоў, паспрыяў у пазбаўленні ягонай маёмасці, карацей кажучы, пусціў па ветры. І рабілася гэтае беззаконне рукамі ці патураннем, цынічным, з самазадаволенай ухмылкай «А ту іх» тых, хто яшчэ нядаўна лісліва стаяў перад Броўкам, Танкам, Шамякіным, стаяў перад Радай Саюза пісьменнікаў, абранай з лепшых прадстаўнікоў творчай арганізацыі, і кляўся сумленна служыць літаратуры, быць праўдзівым і справядлівым. І яго прымалі ў суполку пабрацімаў, робячы скідку на нярэдкую і відочную часам слабіну ягоных літаратурных памкненняў. І ўжо ў гэты ці на наступны дзень ён, новаспечаны член, на законных падставах нёс другую заяву, каб яго зафіксавалі ў дакументах як сябра Літаратурнага фонду з усімі вынікаючымі адсюль аступствамі: правам на кватэру, набыццё машыны, таннай пуцёўкі ў Дом творчасці, на хутчэйшае прасоўванне ў друк сваёй прадукцыі.