Вячаслаў Мікалаевіч Станішэўскі

Зінаіда ТАРАСЕВІЧ, старшыня Грамадскага аб'яднання "Беларуская асацыяцыя ахвяраў  палітычных рэпрэсій"

13 чэрвеня 2010 года родныя, блізкія, суседзі, знаёмыя развіталіся з Вячаславам Мікалаевічам Станішэўскім - ЧАЛАВЕКАМ, ГРАМАДЗЯНІНАМ, АСОБАЙ.

Цярністымі былі яго жыццёвыя дарогі, але прайшоў ён іх годна, з верай у ДАБРО, у высакароднасць ЧАЛАВЕКА.

Не па сваёй волі і не па волі бацькоў яму, сыну беларускіх сялян, давялося ад самага нараджэння зведаць усе наступствы і нягоды праведзенай бальшавікамі ў 1930 годзе калектывізацыі. Да 1930 году гэты ягоны род адносіўся да заможнага сялянства, таму і рэпрэсаваны як кулацкі. Страшэнны голад, страта бацькі, страта трох старэйшых братоў, якія загінулі на спецпасяленні "Макарыха" Архангельскай вобласці, куды была выслана сям'я Станішэўскіх. Але ж лёс зміласцівіўся перад Вячаславам, і, дзякуючы мясцовым жыхарам Поўначы, ён застаўся ў жывых і доўжыў дынастыю таленавітага, працавітага роду Станішэўскіх (па бацьку) і Улашчыкаў (па маці). Пазней з гэтага роду выйшлі два дактары навук, дзевяць кандыдатаў навук, сярод апошніх і Вячаслаў Станішэўскі. Працуючы выкладчыкам у інстытуце, ён, выконваючы яшчэ і свой грамадзянскі абавязак, паралельна з працай заняўся, без перабольшання можна сказаць, унікальнай справай - зборам радаслоўнага дрэва свайго роду да адзінаццатага пакалення. Гэтаму занятку ён аддаў больш за 25 гадоў. Спатрэбіліся карпатлівая праца ў Нацыянальным архіве Беларусі, паездкі па многіх вёсках. Ён пратаптаў сотні кіламетраў сельскіх дарог, сустракаючыся з жыхарамі, каб сабраць іхнія ўспаміны, абышоў шмат якіх могілак, адшукваючы родныя прозвішчы, нават палазіў па гарышчах шматлікіх хат, куды звычайна сяляне закідвалі рэчы, што аджылі свой век.

Нялёгкім аказаўся пошук прадстаўнікоў роду за межамі Беларусі - ад самага 1930 году раскіданых па Поўначы, у Сібіры, у Казахстане. Як высветлілася, з 123 чалавек роду Станішэўскіх 116 (94,3%) былі рэпрэсаваныя, а з вялікага роду Улашчыкаў - 60 адсоткаў загінулі пад час палітычнага тэрору і 40 - у Другую сусветную вайну. Вось такая сумная статыстыка прыводзіцца ў яго кнігах "Родословная Станишевских" (Белорусское издательское Товарищество "Хата", Минск, 1997) і "Радавод сям'і Улашчыкаў" (Мінск, "Беларускі кнігазбор", 2001). Праз уласны радавод аўтар раскрывае цікавыя і мала вядомыя старонкі стагоддзяў.

Вячаслаў Мікалаевіч на працягу дзесяці гадоў узначальваў Мінскае гарадское аддзяленне Грамадскага аб'яднання "Беларуская асацыяцыя ахвяраў палітычных рэпрэсій" і, каб пустадомкі не здратавалі яшчэ больш гісторыю, ён сабраў успаміны сведкаў рэпрэсій і выдаў кнігу "Боль сквозь годы" (Минск, ЗАО "Конфидо", 2004). Матэрыяльную дапамогу для выдання кнігі аказвалі яго сын Іван і сябра сына - Алег Дубінін з Расіі. Фёдаравіч.

Сваёй працай Вячаслаў Мікалаевіч узбагаціў не толькі свой род, але і духоўна-гістарычную скарбонку сваёй дзяржавы.

Хай памяць аб ім надоўга застаецца ў яго родных і ва ўсіх, хто ведаў і хто пазнаёміцца з ягонымі кнігамі.

Вось такі чалавек жыў сярод нас. А яшчэ недарэкі кажуць "нехлямяжыя беларусы", або "абыякавыя". Увесь род Станішэўскіх і Улашчыкаў - зусім не з такіх.