7-дзённая жалоба ў Венесуэле. Улады краіны афіцыйна абвесцілі пра смерць прэзідэнта Уга Чавэса. Не толькі венесуэльскі народ, але, як падаюць беларускія дзяржаўныя медыі, і жыхары Сінявокай таксама смуткуюць з-за заўчаснага адыходу венесуэльскага лідара. Хаця сапраўдная сяброўская блізкасць назіралася не столькі паміж нашымі народамі, колькі паміж прэзідэнтамі. Але што станецца цяпер з экзатычным саюзам, пабудаваным выключна на асабістай сімпатыі правадыроў?

Заўсёды энергічны ды перапоўнены прагаю жыцця народны ўлюбёнец. У такім вобразе больш за ўсё любіў выступаць перад камерамі камандантэ Уга. Вось і смерць прэзідэнта ягоныя паплечнікі ператварылі ў сапраўднае тэлешоў у наўпроставым эфіры.  

НІКАЛЯС МАДУРА, ВІЦЭ-ПРЭЗІДЭНТ ВЕНЕСУЭЛЫ:
“Мы атрымалі самыя цяжкія і самыя трагічныя навіны, якія калі-кольвек перадавалі нашаму народу. А 4:25 у другой палове дня, сёння, 5-га сакавіка, камандантэ прэзідэнт Уга Чавэс Фрыяс памёр”.

Смерць Чавэса не сталася нечаканасцю. У студзені 2011 года лекары выявілі ў яго рак. Прэзідэнт перанёс 4 аперацыі ды хіміятэрапію, аднак хвароба перамагла. Чуткі пра гэта пачалі распаўсюджвацца яшчэ на мінулым тыдні. У тым ліку, што яшчэ два месяцы таму ў Чавэса дактары сцвердзілі смерць галаўнога мозгу, а прыкладна два тыдні таму прэзідэнта нібыта адключылі ад апарату штучнага дыхання. З-за супярэчнай інфармацыі пра стан кіраўніка краіны па Венесуэле пракацілася хваля пратэстаў. 

МАРЫЯ ВАЛЕРА, ПРАТЭСТОЎКА:
“Мы не ведаем, у якім стане прэзідэнт. Мы хочам, каб урад сказаў нам праўду: прэзідэнт можа працягваць кіраваць краінаю ці не?”

Апазіцыйныя палітыкі перакананыя, што інфармацыю пра сапраўдны стан Чавэса ўлады не хацелі пацвярджаць з адзінаю мэтаю: каб ягоны пераемнік, віцэ-прэзідэнт Венесуэлы Нікаляс Мадура, паспеў здабыць дастатковае падтрыманне сярод насельніцтва. Паводле заканадаўства, пазачарговыя выбары маюць адбыцца цягам 30 дзён з дня смерці кіраўніка дзяржавы. 

Існуе вялікая імавернасць, што малахарызматычны Мадура прайграе. Ягоны галоўны супернік, адзіны кандыдат ад апазіцыі Энрыке Капрылес, на апошніх выбарах набраў 45 % галасоў у якасці канкурэнта самога Чавэса. Цяпер эксперты прарочаць перамогу яму. Сам лідар правых вырашыў пакуль устрымацца ад гучных заяваў. 

ЭНРЫКЕ КАПРЫЛЕС, ЛІДАР АБ’ЯДНАНАЙ АПАЗІЦЫІ:
“Сёння мільёны венесуэльцаў пытаюць, што будзе далей. Яны адчуваюць трывогу і страх. Мы мусім узяць на сябе абавязак зрабіць гэтак, каб кожны бацька і маці, моладзь, дзеці ды старыя, каб усе яны адчувалі, што краіна належыць усім”.

Пакуль жа ў краіне ўсеагульная жалоба, якая працягнецца тыдзень. А на тры дні дзяржаўныя сцягі прыспусцілі ў Менску. Усім беларускім тэле- і радыёканалам рэкамендавалі выключыць з эфіру забаўляльныя праграмы. Дзівіцца такой рэакцыі няма чаго. Пачынаючы з 2006 года нашыя краіны сталіся стратэгічнымі партнёрамі. Таваразварот з няпоўных двух мільёнаў долараў дасягнуў памеру паўтара мільярда. З 2010 года ў Беларусь морам пачалі дастаўляць нафту з паўднёваамерыканскай краіны – штомесяц па 160 тыс. тонаў. Агулам жа кантракты былі падпісаныя на 10 млн. тонаў. 
Пазней афіцыйны Менск прызнаўся: імпарт быў фінансава нявыгадны, аднак дыверсіфікацыя дазволіла падпісаць Беларусі выгадныя кантракты на набыццё нафты з Расеі. Былі й іншыя праекты.

АЛЕСЬ ЛАГВІНЕЦ, ПАЛІТОЛАГ:
“Пэўныя кантракты аб продажы зброі паміж Беларуссю і Венесуэлаю былі. Больш за тое, была інфармацыя, што беларуская зброя з’яўлялася ў Калумбіі. Магчыма, улады Беларусі хацелі мець Венесуэлу як такі далейшы плацдарм для экспансіі ў краіны Лацінскай Амерыкі”.

Цяпер жа такія планы – пад пагрозаю. Партнёрства паміж нашымі краінамі, кажуць эксперты, трымалася пераважна на пабудаваным на антызаходніх і антыамерыканскіх поглядах асабістым сяброўстве харызматычных лідараў. І палітолагі ўпэўненыя: нават калі да ўлады прыйдзе цяпер пераемнік памерлага – Нікаляс Мадура – найверагодней дзейнымі застануцца толькі тыя дамоўленасці, што прыносяць рэальную фінансавую выгаду Каракасу. Калі ж уладу атрымае Капрылес, на ранейшых беларуска-венесуэльскіх дачыненнях можна ставіць кропку.

АЛЕСЬ ЛАГВІНЕЦ, ПАЛІТОЛАГ:
“Дэмакратычная венесуэльская апазіцыя хутчэй за ўсё будзе шукаць магчымасці аднавіць стасункі з ЗША, дык немагчыма чакаць, што стасункі будуць ранейшыя. Хутчэй за ўсё тое, што ўжо напрацаванае, будзе перагледжанае”. 

А гэта значыць, што і сённяшняя ініцыятыва афіцыйнага Менску: назваць імем Уаг Чавэса адну з вуліцаў у цэнтры сталіцы – можа застацца нават незаўважаная ў далёкім Каракасе. Які можа аддаліцца яшчэ больш.

Сяргей Марчык, “Аб’ектыў”