Реклама в Интернет     "Все Кулички"
  Мы – нацыя!
 
 

Першы помнік Рыгору Барадуліну Друк E-mail
27.02.2015 | 15:05 |

Першы помнік Рыгору БарадулінуДа 80-х угодкаў Рыгора Барадуліна выйшаў у сьвет том ягоных дзёньнікаў, запісаў і біяграфічных матэрыялаў. Выданьне ажыцьцявіла Згуртаваньне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына», а ўклала ёмістую кнігу Натальля Давыдзенка, якая сёньня будзе госьцяй перадачы.

Натальля, існуе нямала незвычайных гісторый, зьвязаных зь пісьменьніцкімі дзёньнікамі. Скажам, дзёньнік Міхаіла Прышвіна стаў ці не галоўным ягоным творам. Леў Талстой вёў патаемны дзёньнік, які называўся захаляўным. Максім Багдановіч пакінуў гэтак званы Крымскі дзёньнік, які да гэтай пары цалкам не прачытаны. А што ўяўляе зь сябе дзёньнік Рыгора Барадуліна?

- У Рыгора Барадуліна было, умоўна кажучы, некалькі дзёньнікаў - самы першы, школьны, шчасьліва адшуканы ва Ўшачах. 

Гэта запісы васьміклясьніка, зробленыя ў 1951 годзе. Другі дзёньнік - студэнцкі, які будучы паэт вёў студэнтам першага і другога курсаў БДУ (1955-1956). Далей - дзёньнікавыя запісы, якія рабіліся ў паездках. Барадулін заўсёды браў з сабою нататнік і на хаду, бегла занатоўваў усё, што яго цікавіла. А цікавіла яго абсалютна ўсё - як людзі жывуць, як апранаюцца, якія звычаі маюць. Мы можам разам з паэтам апынуцца ў Эстоніі (1960 год), у Краснаярскім краі, Туве і Хакасіі (1964), у Латвіі (1964, 1966, 1967), на Далёкім Усходзе (1965), у Крыме (1966), у Азэрбайджане (1967), ва Ўзбэкістане (1968) і г. д. Асабліва ён любіў езьдзіць у Прыбалтыку і Азію. Азія яго надзвычай цікавіла. Калі паэт зьезьдзіў у Туркмэнію, у яго было такое ўражаньне, быццам пабываў у казцы.

- Студэнцкі дзёньнік займае амаль сто старонак. Якім ён быў - студэнт БДУ імя Леніна Рыгор Барадулін?

- Студэнцкае жыцьцё было вельмі інтэнсіўным. Ён вельмі актыўна ўдзельнічаў у розных мерапрыемствах. Разам зь сябрамі хадзіў ахвотна ў тэатры - і ў Опэрны, і ў Купалаўскі, і ў Горкаўскі, і на канцэрты - куды толькі можна. Такое адчуваньне, што ён імкнуўся ўсё ўбачыць, усё праслухаць, нават калі ня ўсё разумеў. А яшчэ ж была праца над газэтай «Слова філёляга», даводзілася часта выступаць на вечарынах. Барадулін-студэнт - вельмі вясёлы, адкрыты для сяброўства і абсалютна не крыўдлівы. Спрэчкі і сутыкненьні ён успрымаў лёгка, разумеючы, што ўсё гэта пройдзе. Ва ўсіх студэнцкіх запісах адчуваецца радасьць жыцьця.

- У падрыхтаванай вамі кнізе публікуецца і безьліч невядомых твораў. Прыкладам, паэма «Зацьвітаюць купавы». Чаму яна не друкавалася ў свой час? З-за цэнзуры?

- На жаль, я не пасьпела спытацца пра гэта ў самога Барадуліна. Паэма напісаная на вельмі прыстойным узроўні, мяне яна проста ўзяла за душу, хоць і стваралася дастаткова рана - 1958-1959 гады. Відаць, нехта са старэйшых не параіў уключаць паэму ў першую кнігу, і ён паслухаўся. А потым проста забыўся пра яе. Я вельмі рада, што паэма нарэшце надрукаваная. У ёй расказваецца пра партызанскую блякаду на Ўшаччыне, падчас якой загінуў бацька паэта. Потым тыя самыя матывы будуць выкарыстаныя ў іншых паэмах.

- Барадулін быў прызнаным майстрам эпіграмаў, бліскавічных экспромтаў. Ці шмат твораў такіх жанраў вам удалося знайсьці?

Эпіграмы і экспромты Барадулін пісаў на розных мовах - па-беларуску, па-расейску, нават па-ўкраінску.

- Іх колькасьць вялізная. Эпіграмы і экспромты Барадулін пісаў на розных мовах - па-беларуску, па-расейску, нават па-ўкраінску. Дасьціпныя, часам гарэзьлівыя. Скажам, пасьля паездкі ва Ўзбэкістан разам зь зямлячкай Еўдакіяй Лось Рыгор Іванавіч напісаў двухрадкоўе: «Коль на дружбу повелось - / ваш ишак, а наша Лось». Ці не з тае самае паездкі эпіграма на Анатоля Вярцінскага: «Вхож в секретарскую обитель, / толкающий на встречах спич, / полу-парторг, полу-мыслитель / и вообще - полу-Ильич». А вось эпіграма на Чынгіза Айтматава: «Чтоб депутатом в чёрном авто / ездить среди депутатов, / я русский бы выучил только за то, - / промолвил Чингиз Айтматов». А вось якім паўстае пад пяром Барадуліна выдавецкі рэдактар Іван Казека: «Мне, каралю салідных кніг, / быць пільным трэба кожны міг. / Трымаю акуляры ледзь / з-за тоўстых шыбаў, / гляджу, каб як не праглядзець / ідэйных хібаў». А вось штрышок да партрэта Шамякіна: «Як сказаў Іван Шамякін, / болей пі і меней вякай». А вось характарыстыка аднаго крытыка-пагромшчыка: «Герцовіч Якаў горка плакаў: / жыць мала, а ня ўсіх абкакаў». Побач з гарэзьлівымі, сьмешнымі і вясёлымі эпіграмамі сустракаюцца і асабліва зьедлівыя. Барадулін іх нікому не чытаў, нават не ўспамінаў пра іх.

- Публікацыя чыіхсьці дзёньнікаў, лістоў і эпіграмаў - справа заўсёды рызыкоўная. Напрыклад, дочкі Янкі Брыля не сьпяшаюцца публікаваць бацькаў дзеньнік (5 000 старонак!). І я іх разумею - жывуць людзі, кагосьці нейкія словы ў тых дзёньніках могуць пакрыўдзіць. Сыходзячы з гэтага, ці даводзілася вам рабіць купюры ў дзёньніках і запісах Барадуліна?

- Разы два-тры, ня больш. Таксама ня ўсе эпіграмы друкуюцца. Разумееце, у сучасьнікаў паміж сабой асаблівыя адносіны. Нехта некага недалюблівае, яны спрачаюцца і г. д. Нам трэба ўспрымаць гэта як адзнаку часу, а не як чыюсьці крыўду на некага. Гэтая праблема паўстае перад кожным публікатарам падобных тэкстаў. У нас была гаворка з Рыгорам Іванавічам пра тое, што можна пусьціць у друк, а што - не. Публікатар павінен думаць пра далікатную падачу матэрыялу, але, наколькі гэта магчыма, не прыгладжваючы аўтара.

- У гэтай кнізе, якую можна лічыць першым помнікам Рыгору Барадуліну, вы апублікавалі і некаторыя тэксты, прысьвечаныя яму. Сярод іх ажно тры належаць Ларысе Геніюш. Хто яшчэ зь літаратараў дамалёўвае ў кнізе барадулінскі аўтапартрэт?

- Магу згадаць вершы Васіля Зуёнка, Генадзя Бураўкіна. Тэкст Бураўкіна - на фота, падпісаным сябру яшчэ ў 1956 годзе. А прысьвячэньнямі Ларысы Геніюш (усе - 1968 год) Барадулін вельмі даражыў. Вось адно зь іх:

Рыгор - гэта крыгі напорам трашчаць, 
Вясны жыцьцядайнай парывы.
Рыгор - гэта гром на зары ў сенажаць, 
Маланкі тнуць хмары праз грывы.

Рыгор - то пярэкліч харошых радкоў,
Што з розумам, з сэрцам гавораць.
Рыгор - беларуская верная кроў, 
Народная, шчырая гордасьць!

Рыгор - то бунтарны няхрышчаны храм,
Вір грознай усьпененай брагі.
Рыгор - гэта шчодрая чарка сябрам,
Грукат сэрца пад роднай сярмягай. 

У Рыгора ня дарам гучыць: барада,
З роду ў род Барадуліных спорыць.
Рыгор - вера, роздум, а перш - грамада,
Рыгор - гэта гора за горла!

- Які экспрэсіўны гукапіс! Хоць падобнымі прыёмамі Ларыса Антонаўна, трэба прызнаць, не захаплялася... У 1996-2002 гадах у выдавецтве «Мастацкая літаратура» выйшаў чатырохтомнік Барадуліна. Здаецца, тамоў спачатку мелася быць больш. Пасьля працы з барадулінскім архівам вы можаце сказаць, колькі тамоў складзе будучы поўны збор твораў народнага паэта?

Мы нават не ўяўляем, колькі Барадуліным напрацавана!

- У «Мастацкай літаратуры» мусілі выйсьці пяць тамоў, я гэта ведаю дакладна. Пяты том (пераклады) быў скарочаны выдавецтвам. Мне вельмі шкада, што пазьней ніхто так і ня ўзяўся асобна выдаць выдатныя пераклады Барадуліна. А ў яго адных перакладаў - на шмат тамоў. А драматургія перакладная, а лісты, якія таксама пакуль не сабраныя! Ды і працяг дзёньнікаў яшчэ будзе. Таму сказаць штосьці канкрэтнае пра будучы поўны збор твораў я не бяруся. Мы нават не ўяўляем, колькі Барадуліным напрацавана! Як чалавек, які меў радасьць дакрануцца да яго творчасьці, я толькі скажу: трэба зьбіраць, трэба выдаваць, і гэта будзе падмуркам для вялікай літаратуразнаўчай працы. Глыбокі, шмат у чым нечаканы Барадулін - яшчэ наперадзе.

Міхась СкоблаРадыё Свабода
 
« Папяр.   Наст. »
БелСаЭс «Чарнобыль»

КОЛЬКІ СЛОЎ НА БРАМЕ САЙТА :

Народ і нацыя: Колькі слоў на Браме сайта
|


Шаноўныя, перад вамі спроба адкрытай і шчырай размовы пра найбольш важнае і надзённае, што даўно паўстала і востра стаіць перад нашым народам, цяпер — асабліва, — ратаваць сябе ў супольнасці, у суладдзі, берагчы і развіваць творчы дух народа і нацыі. Я ведаю, што гэтыя словы і тое, што за імі стаіць, дойдзе далёка не да кожнага розуму,...
Інстытут Нацыянальнай Памяці (ІНП)
|


Памяць народа – перадумова для далейшага яго развіцця ў грамадзянскай супольнасці і выканання ім ролі крыніцы ўлады і крыніцы дзяржаўнасці. Інстытут Нацыянальнай Памяці (ІНП) ёсць грамадзянская ініцыятыва па выяўленні і раскрыцці найвыдатнейшых старонак беларускай гісторыі, абароне этнакультурных каштоўнасцей і выкрыцці злачынстваў супраць свайго народа, калі б яны ні былі ўчыненыя. Ніжэй прыводзяцца і іншыя вытрымкі з палажэння Аргкамітэта...
Joomla! Ukraine

НАВЕЙШЫЯ ПУБЛІКАЦЫІ :

Хатынь спаліў… былы савецкі афіцэр
Погляд | Гістарычны матыў


21 сакавіка 1943 году на шашы Лагойск-Плешчаніцы партызаны абстралялі нямецкую калону. Адным з забітых быў капітан Ганс Вёльке чэмпіён Берлінскай Алімпіяды 1936 году, якому сімпатызаваў Гітлер.У адказ на наступны...
Выстава фоторабот «На мяжы тысячячагоддзя»
Брама сайта | Галоўнае


4-27.09.2018 г. у фотогалерэі кінатэатра "Цэнтральны" (горад Мінск) адбудзецца выстава фотаработ. Уваход вольны.    ...
ОБ ИСТОКАХ И ВРЕМЕНИ ФОРМИРОВАНИЯ БЕЛОРУССКОГО ЭТНОСА
Погляд | Даследаванні


Анатоль Астапенка В статье подвергается критике концепция «древнерусской народности». Наиболее приемлемой, исторически оправданной мыслью об этногенезе белорусов, является концепция балтского происхождения. Предлогается новая парадигма, согласно которой белорусский этнос имеет тысячелетнюю...
З высокім Сьвятам!
Брама сайта | Галоўнае


Сяргей Панізьнік. "Сьцяг"      Сьветлым полем я нясу агнявую паласу: як маланка, нада мной зіхаціць над галавой                    Сьцяг мой вольны,                    Сьцяг мой сьмелы,                    Сьцяг мой...
Не забаўка і не нажыва
Погляд | Асоба


Яўген Гучок, паэт, публіцыст Ужо 60-т гадоў стала і плённа працуе на ніве беларускага прыгожага пісьменства празаік і публіцыст, інтэлектуал Эрнэст Ялугін. Нарадзіўся ён у 1956 г. на станцыі Асінаўка...
Стваральнік жывых твораў
Погляд | Асоба


Яўген Гучок, паэт, публіцыст Сёлета (19.11.2016 г.) выдатнаму майстру беларускага слова, гарачаму патрыёту Беларусі, пісьменніку, сябру Саюза беларускіх пісьменнікаў Эрнесту Васільевічу Ялугіну спаўняецца 80 гадоў. Яго творчы, як і жыццёвы, шлях не...
"Вялікае сэрца" (прысвечана В.Якавенку)
Погляд | Асоба


Яўген Гучок    2 сакавіка 2018 года споўнілася сорак дзён, як пайшоў у іншы свет (няма сумневу, што ў лепшы - у нябесную Беларусь) публіцыст, пісьменнік, грамадскі дзеяч Васіль Цімафеевіч...
Васіль Якавенка пасьпеў паставіць свой асабісты подпіс пад пэтыцыяй за гавязьнянку
Погляд | Асоба


Валер Дранчук. Слова на разьвітанне Апошні час мы стасаваліся мала. Сустракаліся выпадкова і амаль не тэлефанавалі адзін аднаму. Раней інакш. Наступальна актыўны Васіль Цімафеевіч сыпаў прапановамі, даволі часта запрашаў да сумеснай...
Увечары 22 студзеня 2018 года памёр Васіль Якавенка
Погляд | Асоба


Разьвітаньне адбудзецца 24 студзеня у рытуальнай зале мінскай Бальніцы хуткай дапамогі (Кіжаватава, 58б)  з 14:00 да 15:00. Пахаваны пісьменьнік будзе на Заходніх могілках.  ...
Выйшаў з друку новы раман вядомага пісьменніка і публіцыста В. Якавенкі «Абярэг»
КНІГІ | Навінкі


Ён прысвечаны навейшай гісторыі Рэспублікі Беларусь і асвятляе надзённыя пытанні культуры і нацыянальнага жыцця. У аснову твора пакладзены гісторыі, нявыдуманыя і пераасэнсаваныя аўтарам, падзеі і з’явы апошніх гадоў. Персанажы...
2018
Брама сайта | Галоўнае


...
Васіль Якавенка. «Пакутны век». 2-е выданне.
КНІГІ | Нятленнае


Якавенка, В. Ц. Пакутны век : трылогія / Васіль Якавенка; 2-е выд., дапрац. - Мінск : Выд. ГА «БелСаЭС «Чарнобыль», 2009.- 896 с. ISBN 978-985-6010-30-2. Падобнага твора ў беларускай...
Матей Радзивилл: «Беларусь – очень близкая для меня страна»
Погляд | Гістарычны матыў


Об истории и современности знаменитого польско-белорусского дворянского рода Радзивиллов «Историческая правда» беседует с князем Матеем Радзивиллом. - Пан Матей, расскажите, пожалуйста, к какой ветви Радзивиллов Вы относитесь? - Все, ныне...
Сяргей Панізьнік. Палуба Калюмба
ТВОРЫ | Пісьменнік і час


  Згодна з легендай, якая ходзіць за акіянам, амерыканскі кантынент адкрыў 500 гадоў таму мораплавацель -- нехта народжаны на нашай зямлі у дзяржаве Вялікім Княстве Літоўскім. Наш зямляк, паэт Янка...
Васіль Якавенка: "Пакутны век". Да 10-годдзя выдання
КНІГІ | Нятленнае


Фільм, зняты Уладзімірам Каравацк ім ў 2007 годзе, аб чытацкай канферэнцыі ў Мінску па кнізе-трылогіі беларускага пісьменніка Васіля Якавенкі "Пакутны век", упершыню апублікаванай у 2006-м годзе. Мантаж відэа ў 2017...
Васіль Якавенка: Б’е набатам інерцыя чарнобыльскай безадказнасці!
ДЗЯРЖАВА І МЫ | ПостЧарнобыль


Ён заўжды быў і застаецца чарнобыльцам – ад пачатку нараджэння Зоны. Дзе ў зоне ж адчужэння апынуліся яго родныя Васілевічы. Пасля былі шматлікія падарожжы па забруджаных радыяцыяй раёнах. У 1991-96...
“Крывіцкія руны - ІІ”
КНІГІ | Нятленнае


Крывіцкія руны : вып. ІІ, беларускі культурны мацярык у Латвіі. / уклад., прадм., камент. М. Казлоўскага, С. Панізьніка. - Мінск : Кнігазбор, 2017. - 452 с. ISBN 978-985-7180-05-9. У том выбраных твораў «Крывіцкія...
Глядзець вачыма будучыні
ТВОРЫ | Пісьменнік і час


Шмат гадоў назад у газеце "Голас Радзімы" (№ 50-52, 30 снежня 2004 года) была апублікавана гутарка сябра ГА "МАБ" Веранікі Панізьнік з прафесарам факультэта германістыкі і славістыкі ва ўніверсітэце канадскага горада...
БелАЭС: чаго баіцца МАГАТЭ?
ДЗЯРЖАВА І МЫ | Беларуская АЭС


Астравецкая АЭС цалкам адпавядае стандартам МАГАТЭ, сцвярджае афіцыйны Менск. Са справаздачаў экспертных місіяў гэтай арганізацыі ў Беларусь, аднак, вынікае іншае. На думку агенцтва, Дзяржатамнагляд Беларусі - няздольны забяспечыць бяспеку...
Ярослав Романчук: Беларусь медленно, но верно избавляется от нефтяного проклятья
ДЗЯРЖАВА І МЫ | Экалогія


Конфликт с Россией вокруг цены на энергоресурсы избавит Беларусь от нефтяного проклятья и, если не помешает АЭС, вынудит инвестировать в зеленую экономику и в развитие возобновляемых источников энергии. Как заявил...
Joomla! Ukraine

Новыя каментары :

КОЛЬКАСЦЬ ПРАЧЫТАНЫХ СТАРОНАК 
з 1 снежня 2009 года

КОЛЬКАСЦЬ НАВЕДВАЛЬНІКАЎ САЙТА 
mod_vvisit_counter Сёння 1612
mod_vvisit_counter Учора 1602
mod_vvisit_counter На гэтым тыдні 8444
mod_vvisit_counter У гэтым месяцы 52117