Інтэрв'ю з Віктарам КАЗЬКО

Сучасную беларускую літаратуру немагчыма ўявіць бяз твораў Віктара Казько. Ніхто так пранікліва і пранізьліва (праз успрыманьне падлетка) не паказаў вайну, як гэта зроблена ў аповесьці «Суд у Слабадзе». Ніхто так гратэскна, з абмалёўкай тыпажоў-характараў, не паказаў жыцьцё ў чарнобыльскай зоне, як гэта паказана ў рамане «Выратуй і памілуй нас, чорны бусел».

24 красавіка пісьменьніку споўнілася 70 гадоў, а напярэдадні юбілею ён завітаў у «Вольную студыю».

Міхась Скобла: «Спадар Віктар, напачатку нашай гутаркі давайце вернемся ў далёкія 70-я гады. Вы тады пісалі па-расейску, увесь Савецкі Саюз чытаў вашы кнігі „Високосный год“, „Здравствуй и прощай“. У 1978 годзе вы перайшлі на беларускую мову. Ці не шкадуеце сёньня пра той свой крок, ці не настальгуеце па тых часах, калі вашы кнігі выходзілі вялізнымі накладамі?»  

Барсучок, Вільня 26.04.2010 г.

На гэты раз цікава выступілі Андрусь Старавойтаў - журналіст, старшыня ТБК у Літве сп. Хведар Нюнька, Юрась Юркевіч - студэнт гістарычнага факультэту ЭГУ у Вільні. Выступоўцамі былі закрануты цікавыя моманты ня толькі нашай мінуўшчыны, але і аспекты масмедыяў у дачыненьні да беларусаў. Было адзначана, што з гэтага месяца на радыё Палёнія (беларуская рэдакцыя), дзе працуе Андрусь уступае ў дзеяньне забарона перакладаць на беларускую мову з рускай. Можна толькі рабіць пераклады з усіх іншых- іначай пагражае звальненьне з працы. Бачым , што ў краінах Эўропы адбываецца карэкцыя адносін з Беларусьсю. За ўзор вяшчаньня бярэцца вяшчаньне рэспублікі Беларусь.

Напэўна адзінае, што могуць рабіць слухачы - дасылаць лісты пратэсту. Усё гэта паказвае, што Эўропа крочыць у бок Лукашэнкі.

Аліна Барысевіч (Садоўская). Здымак Арцёма Канцавога.

Сяргей ДУБАВЕЦ

Відэа на сайце "Радыё Свабода"

Калі зноў заходзіць гаворка пра асаблівы беларускі шлях, не такі, як у іншых нацыяў, а таму ўдалы ці гаротны (хто як лічыць), я прапаную суразмоўцам разам засьпяваць народную песьню. “Пры чым тут што? -- усклікваюць яны. -- Мы гаворым пра сур’ёзныя рэчы!.. Ды й ня ўмеем мы ноты браць... І што пра нас падумаюць навокал?..” Словам, прычынаў адмовіцца так шмат, што настаяць нескладана. І калі нарэшце галасы выстройваюцца ў супольны сьпеў, усім раптам становіцца зразумела, што ніякага адмысловага шляху няма, што мы -- такія самыя, як усе, што мы нацыя, і наш патэнцыял як нацыі неабмежаваны.

Калі мы разам сьпяваем народную песьню, адшалушваюцца ўсе яшчэ царскія ды савецкія стэрэатыпы, усе аргумэнты бягучай палітыкі пра беларускую несамастойнасьць або штучнасьць або няздатнасьць. Ня верыце? Паспрабуйце. 

Вероника ЧЕРКАСОВА, фото BYMEDIA.NET 

«Найпершы беларус»

В апреле 1995 года, в день 85-летия Бориса Владимировича Василь Быков на титульном листе своей книги “В тумане” написал следующие слова: “Найпершаму Беларусу з беларусаў у свеце, шаноўнаму спадару Барысу Кiту. З нiзкiм паклонам — аўтар”.

На излете нелегких судеб жизнь свела Быкова и Кита, сделав тем самым обоим царский подарок. Два самых известных в мире белоруса встретились не дома, на своей земле, а в далекой Германии. Что делать, если сегодня на родине хорошо себя чувствуют только любители поэзии Василя Владимировича, а самому писателю остаток жизни довелось прожить в изгнании.

Это молодым скучно слушать стариков. С возрастом люди очень остро осознают ценность индивидуального опыта каждой личности. Особенно такой, как Борис Кит. 

Быков это знал и стал записывать воспоминания земляка. Магнитофонные кассеты с записями Василь Владимирович послал в журнал “Полымя”, где они были напечатаны в 3-4 номерах журнала за 2002 год под названием “Цярновы шлях”. Со временем возникла идея добавить к ним воспоминания об ученом, написанные его близкими, учениками, соратниками, и издать все вместе отдельным томом.

Мінск, 4 красавіка. 6 красавіка ў мінскім Палацы мастацтва (вуліца Казлова, 3) адбудзецца святочная вечарына, прысвечаная 100-годдзю слыннага дзеяча беларускай эміграцыі, сусветна вядомага вучонага Барыса Кіта, паведаміла БелаПАН прэс-сакратар МГА "Згуртаванне беларусаў свету "Бацькаўшчына" Таццяна Печанко. Пачатак мерапрыемства — а 17-й гадзіне.

Слова пісьменніка Васіля ЯКАВЕНКІ, старшыні юбілейнага аргкамітэта, з выпадку 100-гадоваму юбілею Б.У.КІТА

Шаноўныя суайчыннікі, мы - сучаснікі Барыса Уладзіміравіча Кіта, і, дзякаваць Богу: нам выпаў гонар вітаць гэтага дасціпнага, лагоднага, жыццярадаснага чалавека, вучонага, які, нягледзячы на нягоды, вырас у "стоадсоткавага беларуса", як некалі зазначыў сам у гуморы.

Постаць Кіта-волата настолькі аб'ёмная, крамяная, каларытная, што ў якім толькі ракурсе яе не разглядай, а ўсяго не ахопіш.

Уявіце сабе: сто гадоў таму ў Піцеры ў сям'і Уладзіміра Кіты, служачага дэпартамента тэлеграфа і почты, нарадзілася немаўля, якому ў метрычным пасведчанні запісалі Барыс, а прозвішча - Китъ, з цвёрдым знакам у канцы замест літары "а". Тым самым нібы наканавалі яму адметную знакавую сутнасць, адмысловую "кітовую" ролю і значэнне ў грамадскім віры, у людскім атачэнні.

Сяргей ЗАКОННІКАЎ

Свободные новости плюс

Для таго, каб зразумець важнасць праблемы, варта прайсціся па ўсім спектры моўнай культуры ў Беларусі. Пачнем з самага галоўнага: за час русіфікацыі, якая працягваецца і ў нашыя дні, значнаму знешняму ўціску і не меншай унутранай дэфармацыі падверглася беларуская мова. Многія жыхары краіны, хоць паводле перапісу і называюць яе роднай, аднак не думаюць, не гавораць на ёй. Калі ж пачынаюць карыстацца, то адчуваюць дыскамфорт. Нават у пастаянных носьбітаў роднай мовы часта ў гутарцы заўважаюцца засмечванне рускімі словамі, калькі. У вёсцы і ў горадзе пануе трасянка, якую беларускія цёткі завуць «трасцянкай». Асабліва яскрава адмоўны ўплыў суседняй мовы выяўляецца ў вымаўленні.

Гэтыя высновы падмацоўваю прыкладамі. У Мінску працуе кнігарня, якая мае назву «Кнігачэй». Бязглуздасць відавочная, такога слова ў беларускай мове няма.

Ігар Лашук. Мастак А. Крывенка

Айцец Ігар Лашук, галоўны ініцыятар вяртання касцёла вернікам, кажа, што для гэтае парафіі, у Раўбічах, ужо выраблены абраз Халяўшчыцкае Маці Божае, што некалі ўратвала тутэйшага шляхціца Лукаша Халяву, які стаў у 1640 годзе першым фундатарам тутэйшае святыні.

Але, як высветлілася падчас навуковай канферэнцыі «Праблемы аховы і інтэрпрэтацыі помнікаў гісторыі і культуры. Узаемадзеянне грамадскасці і дзяржавы», што прайшла ў Раўбічах у сакавіку, пытанне аб вяртанні касцёла вернікам пакуль афіцыйна нават не ставілася.

Спампаваць ў фармаце PDF (5,77 MB)

Публікуем юбілейную кнігу, што была выдадзена да 95-годдзя Барыса Уладзіміравіча Кіта.

Кніга прысвечана сведку і ўдзельніку эпахальных падзей, чалавеку каларытнага і яркага характару, слаўнаму сыну беларускага народа.

Васіль Быкаў запісаў аповеды Барыса Кіта, яны надрукаваны ў кнізе разам з мастацка-дакументальнай аповесцю Вольгі Іпатавай пра жыццё і дзейнасць Барыса Уладзіміравіча.

Змешчаны таксама ўспаміны вучоных, сяброў Барыса Кіта, якія дасланы яму да 95-гадовага юбілею. Уведзены ў кнігу і ўспаміны самога Барыса Кіта пра сустрэчы і вандроўкі па Германіі з Ірынай Міхайлаўнай і Васілём Уладзіміравічам Быкавымі.

Сколько говорено: люди — основной капитал нашей синеокой. Многие воспринимают это как некую метафору. И они очень не правы.

Государство с каждого имеет деньги, собирая подоходные налоги, косвенные, какие-то отчисления. Безусловно, часть заработанного обществу же и возвращается, дабы поддерживать стабильность и всеобщую занятость. В кризис баланс «забрать-отдать» нарушается. Реакция системы логична — нужно больше брать. Использовать, так сказать, внутренние резервы по максимуму. Но поскольку брать со всех означает опасно расшатывать ощущение стабильности в обществе, подыскиваются иные варианты.